|
|
Okręty francuskie:
Okręty pakistańskie:
Okręty hiszpańskie:
|
Zaraz po drugiej wojnie światowej Francja nadal była państwem z licznymi koloniami znajdującymi się w Afryce i Azji. Z upływem czasu kolejne kolonie uzyskiwały niepodległość, co miało wpływ na wymagania taktyczno-techniczne, które stawiane były francuskim okrętom podwodnym. Utrata we wczesnych latach 50-tych XX wieku francuskich Indochin spowodowała, że daleki zasięg, który był jednym z podstawowych wymagań dla okrętów podwodnych, okazał się niepotrzebny. W późnych latach 60-tych XX wieku francuską ambicją stało się zaznaczanie swej obecności na Oceanie Indyjskim. W tym czasie flota francuskich okrętów podwodnych składała się z jednostek typu Daphne, które nie zostały zaprojektowane z myślą o patrolowaniu na dalekich wodach Oceanu Indyjskiego, gdyż wówczas Francja traciła swe kolonie. Jednostki typu Daphne, których budowa rozpoczęła się w 1964 roku, szybko okazały się okrętami przestarzałymi. Wpływ na to miało opracowanie jednostki typu Albacore, której kadłub miał kształt kropli wody. Takie rozwiązanie zrewolucjonizowało osiągi okrętów podwodnych. Kolejnym czynnikiem mającym wpływ na uznanie typu Daphne za konstrukcję przestarzałą było pojawienie się nowoczesnych układów naprowadzających, połączonych z komputerowymi stanowiskami kierowania ogniem. dzięki temu można było zredukować liczbę wyrzutni torpedowych, gdyż nie było już konieczności strzelania całymi salwami torpedowymi. Wszystkie te czynniki, utrata kolonii, chęć zaznaczenia swej obecności na Oceanie Indyjskim i postęp technologiczny sprawiły, że podjęto decyzję o opracowaniu nowych okretów podwodnych typu Agosta. Decyzja o budowie tych jednostek została publicznie ogłoszona w 1970 roku, jako część kolejnego, trzeciego pięcioletniego planu rozwoju floty na lata 1971 - 1975.
Budowa pierwszego okrętu typu Agosta dla Francuskiej Marynarki Wojennej rozpoczęła się w listopadzie 1972 roku w stoczni DCN (Direction des Constructions Navales) Cherbourg. Jednostka otrzymała nazwę "Agosta", a jej konstrukcja trwała prawie 2 lata do października 1974 roku. Stocznia DCN Cherbourg skonstruowała również pozostałe 3 jednostki, z których każda budowana była przez około 2 lata. Okręt "Beveziers" od maja 1973 roku do czerwca 1975 roku, "La Praya" od 1974 roku do maja 1976 roku, natomiast "Ouessant" od 1974 roku do października 1976 roku. Jednostki typu Agosta okazały się na tyle udaną konstrukcją, że w maju 1975 roku Hiszpańska Marynarka Wojenna złożyła zamówienie na dwie jednostki z tego typoszeregu, które wybudowano na licencji w hiszpańskiej stoczni Empresa Nacional Bazan w Cartagenie. Pierwsza jednostka otrzymała nazwę "Galerna", a jej konstrukcja trwała od września 1977 roku do grudnia 1981 roku. Drugi okręt o nazwie "Siroco" wybudowano w czasie od listopada 1978 roku, do tego samego miesiąca 1982 roku. Tymczasem w czerwcu 1977 roku hiszpańska flota zdecydowała się na zamówienie kolejnych dwóch jednostek, które otrzymały nazwy "Mistral" i "Tramontana". Zostały one wybudowane również w stoczni Empresa Nacional Bazan w Cartagenie, jednak tym razem korzystano z francuskiej pomocy. Konstrukcja okrętu "Mistral" trwała od maja 1980 roku do listopada 1983 roku, a "Tramontana" od grudnia 1981 roku do listopada 1984 roku. W przypadku wszystkich hiszpańskich okrętów typu Agosta, które znane są także jako typ Galerna, około 67% materiałów budowlanych i wyposażenia pochodziło z hiszpańskich źródeł. Francuska stocznia DCN Cherbourg w połowie tal 70-tych XX wieku wybudowała jeszcze dwie dodatkowe jednostki, które przeznaczone były dla Marynarki Wojennej Republiki Południowej Afryki. Okręty te otrzymały nazwy "Astrant" i "Adventurous", jednak ostatecznie na skutek sankcji nałożonych przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 1978 roku, jednostki zostały sprzedane Pakistańskiej Marynarce Wojennej, a ich nazwy zmieniły się odpowiednio na "Hashmat" i "Hurmat". Obie jednostki weszły do służby w 1979 i 1980 roku. Wszystkie okręty typu Agosta, które weszły do służby we flotach francuskiej, hiszpańskiej i pakistańskiej znane są jako wersja Agosta 70.
Na początku lat 90-tych XX wieku Pakistańska Marynarka Wojenna podjęła decyzję, że należy wprowadzić do służby okręty podwodne nowej generacji. We wrześniu 1994 roku rząd w Islamabadzie i stocznia DCN Cherbourg podpisały umowę o wartości około 775 milionów dolarów, na mocy której miano dostarczyć 3 jednostki typu Agosta, w unowocześnionej wersji Agosta 90B. Pierwsza z nich o nazwie "Khalid" została wybudowana we Francji, a jej wodowanie odbyło się w 1998 roku. Jednostka weszła do służby w kwietniu 1999 roku. Kolejne okręty na mocy umowy, zostały wybudowane w Pakistanie w stoczni w Karachi. Drugi okręt "Saad" został zwodowany w 2001 roku i wszedł w szeregi floty w grudniu 2003 roku. Konstrukcja trzeciej jednostki "Hamza" obecnie trwa. W maju 2002 roku, po zamachu terrorystycznym, w którym zginęło 11 francuskich inżynierów, prace na tym okręcie zostały wstrzymane, lecz krótko po tym ponownie wznowione. Wydarzenie to opóźniło pierwotną datę przekazania okrętu Palistańskiej Marynarze Wojennej z 2004 roku, do 2006 roku.
Projekt okrętów typu Agosta zakładał wykorzystanie do budowy kadłuba stali HLES-60, dzięki której maksymalna głębokość zanurzenia wyniosła 300 metrów. W wersji Agosta 90B wykorzystano mocniejszą stal HLES-80, dzięki czemu głębokość zanurzenia zwiększyła się do 350 metrów. Dodatkowo okręty w wersji Agosta 90B mają lepsze możliwości skrytego działania, gdyż zostały lepiej wyciszone i posiadają znacznie ulepszony system napędowy. Dla zwiekszenia opływowości kadłuba, wszystkie wystające urządzenia okrętowe chowane są do wnętrza. Przednie stery głębokości znajdują się na dziobie, a nie na kiosku, natomiast usterzenie rufowe otrzymało kształt krzyżowy. Uwzględniając techniczne nowinki w dziedzinie budowy okrętów podwodnych, kadłub uzyskał kształt cylindryczny, który na rufie kończy się formą stożkowatą. Dziobowa część nie jest tak bardzo opływowa, jednak nie miało to wielkiego wpływu na osiągi jednostek typu Agosta. Okręty te otrzymały podwójny kadłub, a przestrzeń między kadłubem sztywnym i miękkim została wykorzystana jako zbiorniki balastowe i paliwowe. W przestrzeni tej zainstalowano również znaczną ilość hydrofonów. By zmniejszyć ciężar całej jednostki, na szeroką skalę wykorzystane zostały tworzywa sztuczne, które zastosowano przy konstrukcji kiosku. W porównaniu z jednostkami typu Daphne, został on przesunięty ku dziobowi, dzięki czemu jednostki zyskały bardziej nowoczesną sylwetkę.
Jednostka napędowa okrętów typu Agosta zaprojektowana została w układzie spalinowo-elektrycznym i jest taka sama na obu wersjach okrętów. Składa się ona z dwóch silników diesla SEMT-Pielstick 8PA 4V185 VG o łącznej mocy 3600 KM i silnika elektrycznego o mocy 4725 KM. Przy patrolowaniu z zachowaniem szczególnej ciszy wykorzystywany jest dodatkowy silnik elektryczny, który może utrzymywać prędkość rzędu 1,5 węzła. Słabym punktem wszystkich okrętów podwodnych z napędem konwencjonalnym jest konieczność wynurzania się na bardzo małą głębokość, tak by móc wysunąć chrapy i naładować baterie akumulatorów. Podczas przeprowadzania takiej operacji jednostka jest szczególnie narażona na wykrycie przez wroga. Problem ten został rozwiązany na jednostkach w ulepszonej wersji Agosta 90B, na których zamontowano system MESMA AIP (Air Independent Propulsion system), dzięki któremu czas pływania w zanurzeniu zwiększył się trzykrotnie. System ten polega na tym, że turbina napędzana jest parą pod wysokim ciśnieniem, która otrzymywana jest poprzez spalanie gazowej mikstury etanolu i ciekłego tlenu. Instalacja systemu MESMA nie wpłynęła na osiągi wersji Agosta 90B, które pozostały niezmienione w stosunku do wersji Agosta 70. Jedyne różnice jakie powstały między obiema wersjami to wzrost długości okrętu z 67,6 metra do 76,2 metra, oraz zwiększenie wyporności podwodnej z 1740 ton do 2050 ton.
Uzbrojenie okrętów typu Agosta w wersji Agosta 70 składało się z 20 torped, które wystrzeliwane były z czterech dziobowych wyrzutni torpedowych kalibru 533 mm.. Na pokładzie znajdowały się 2 rodzaje torped. Pierwsze torpedy ECAN L5 Mod 3 Murene przeznaczone były do zwalczania okrętów podwodnych, natomiast torpedy ECAN F17 Mod 2 wykorzystywano do niszczenia jednostek nawodnych i podwodnych. Taka sama konfiguracja uzbrojenia znajdowała się na okrętach hiszpańskich, natomiast jednostki pakistańskie wyposażone były tylko w torpedy zwalczania okrętów podwodnych ECAN L5 Mod 3 Murene. Kontrolę nad uzbrojeniem zapewniał system DLT D3. W drugiej połowie lat 80-tych XX wieku francuskie okręty typu Agosta przeszły modernizację, podczas której dozbrojono jednostki w przeciwokrętowe rakiety MBDA (Aerospatiale) SM 39 Exocet. W czasie tej przebudowy udoskonalono również przeładowywanie wyrzutni torpedowych i proces samego odpalania torped. Jednostki typu Agosta w wersji Agosta 70 przystosowane są również do przenoszenia i stawiania min TSM 3510. Miny te wykorzystują wyrzutnie torpedowe, a łącznie na pokład można zabrać 40 takich min, ale tylko w wypadku całkowitej rezygnacji z innego uzbrojenia. Oznacza to, że każde dwie miny przypadają na jedną torpedę lub rakietę.
Uzbrojenie jednostek w wersji Agosta 90B praktycznie niczym nie różni się od tego, jakie znajdowało się na wersji Agosta 70 po modernizacji z drugiej połowy lat 80-tych XX wieku. Jedyną zmianą było to, że zabrakło torped ECAN L5 Mod 3 Murene, a jednostki uzbrojone są jedynie w nowocześniejsze torpedy ECAN F17 Mod 2.
Przy oddawaniu do służby okretów typu Agosta w wersji Agosta 70 wyposażenie hydroakustyczne było bardzo podobne do tego, jakie posiadały zmodernizowane jednostki typu Daphne. Składało się ono z chowanego pasywnego hydrolokatora przechwytującego i pomiaru odległości Thales Underwater Systems DUUX-2, hydrolokatora pasywno-aktywnego Thales Underwater Systems DUUA-2, który wykorzystywany był podczas przeprowadzania ataku i hydrolokatora pasywnego Thales Underwater Systems DSUV-22. Hiszpańskie okręty typu Agosta miały prawie identyczny zestaw hydrolokacyjny, a jedyną różnicą było zastosowanie na dwóch ostatnich jednostkach "Mistral" i "Tramontana" hydrolokatora Thales Underwater Systems DUUX-5 Fenelon, zamiast modelu DUUX-2. Pakistańskie okręty w wersji Agosta 70 niczym nie odbiegały w wyposażeniu hydroakustycznym od jednostek francuskich. Modernizacja w drugiej połowie lat 80-tych XX wieku francuskich okrętów typu Agosta nie obejmowała tylko dozbrojenia w rakiety MBDA (Aerospatiale) SM 39 Exocet, ale także unowocześnienie systemu hydroakustycznego. Został on uzupełniony poprzez pasywny hydrolokator holowany Thales Underwater Systems DSUV-62.
Okręty typu Agosta w wersji Agosta 90B mają prawie identyczne wyposażenie jak wersja Agosta 70. Składa się ono z hydrolokatorów Thales Underwater Systems DUUX-2, DUUA-2, DSUV-22 i DSUV-62. Nowym wyposażeniem jest system dowodzenia SUBTICS (Submarine Tactical Integrated Combat System), który opracowała firma UDS (Underwater Defense Systems) International, przy współpracy z DCN Ingenierie i Thales. System ten kieruje pracą systemów hydrolokacyjnych, jak również przetwarza dane, które od nich spłynęły i przekazuje je dalej do systemów uzbrojenia.
Początkowo wszystkie francuskie jednostki typu Agosta zostały przydzielone do eskadry ESMED (L'Escadrille des Sous-marins de la Mediterranee) z bazą w Toulonie. Następnie w 1987 roku nastąpiło przebazowanie do portu w Lorient do eskadry ESMAT (L'Escadrille des Sous-Marins de l'Atlantique). W 1995 roku wszystkie jednostki ponownie zostały przebazowane, tym razem do eskadry GESMAT (Groupe des Sous-marins de l'Atlantique) z bazą w Breście. W krótkim czasie po ostatniej zmianie portu macierzystego, pierwszy okręt "Agosta" został wycofany ze służby i przeniesiony do rezerwy. Miało to miejsce w październiku 1997 roku. Pół roku później, w kwietniu 1998 roku, kolejna jednostka o nazwie "Beveziers" została przeniesiona do sił rezerwowych. Ostatnie dwie jednostki "La Praya" i "Ouessant" spotkał ten sam los odpowiednio w lipcu 2000 roku i tym samym miesiącu 2001 roku.
Hiszpańskie okręty typu Agosta, znane także jako typ Galerna, nadal znajdują się w czynnej służbie. W połowie lat 90-tych XX wieku wszystkie jednostki przeszły gruntowny przegląd połączony z drobnymi modernizacjami. Ich portem macierzystym jest Cartagena.
Tak samo jak Hiszpania, Pakistan nadal utrzymuje w czynnej służbie wszystkie okręty typu Agosta w obu wersjach. Szczególnie ważnym elementem tej floty są okręty w wersji Agosta 90B. Posiadają one na uzbrojeniu francuskie rakiety przeciwokrętowe MBDA (Aerospatiale) SM 39 Exocet, które mogą być odpalane z zanurzenia. Jest to ważna cecha tych jednostek, zwłaszcza z powodu napięć miedzy Indiami a Pakistanem, które są wynikiem sporu o Kaszmir. Indyjska Marynarka Wojenna do tej pory nie posiada okrętu podwodnego, który miałby takie możliwości jak jednostki w wersji Agosta 90B.
Okręty typu Agosta są bardzo udaną konstrukcją, która znakomicie sprawdza się w wykonywaniu wielu różnorodnych zadań, takich jak zwalczanie okrętów nawodnych i podwodnych, misje wywiadowcze, stawianie min i szkolenie marynarzy. Wszystkie jednostki typu Agosta służące we Francji, Hiszpanii i Pakistanie udanie brały udział w głównych międzynarodowych ćwiczeniach morskich, jak również pełniły długie patrole i uczestniczyły w misjach pokojowych. Okręty w wersji Agosta 90B są jednostkami bardzo nowoczesnymi, posiadającymi taki sam zestaw uzbrojenia, jak wszystkie inne nowoczesne okręty podwodne na świecie. Napęd konwencjonalny sprawia, że typ Agosta jest znacznie tańszy od swych atomowych odpowiedników, dzięki czemu jest on bardziej dostępny dla mniejszych i mniej zamożnych państw. Zastosowanie w wersji Agosta 90B systemu MESMA sprawiło, że czas przebywania pod wodą znacznie się wydłużył, co poprawiło niewykrywalność jednostek. Zarówno mniejsze rozmiary od okrętów podwodnych o napędzie atomowym i system MESMA pozwalają na jeszcze skuteczniejsze patrolowanie wód przybrzeżnych, do których jednostki z napędem atomowym nadają się znacznie gorzej. Następcą jednostek typu Agosta jest typ Scorpene, który został opracowany na podstawie jednostek typu Amethyste, posiadających napęd atomowy.
|
