|
|
|
|
Typ Charles F. Adams (DDG)
| opis | dane taktyczno-techniczne | rysunki | lista okrętów |
ostatnia aktualizacja: 15.08.2004 r.
|
|
OPIS:
|
|
|
Okręty amerykańskie:
Okręty australijskie:
Okręty niemieckie:
Okręty w służbie greckiej:
|
Niszczyciele typu Charles F. Adams powstały na przełomie lat 50-tych i 60-tych XX wieku na podstawie jednostek typu Forrest Sherman, które okazały się bardzo udaną konstrukcją. Stępkę pod niszczycielem USS Charles F. Adams (DDG 2) położono w czerwcu 1958 roku. Był to pierwszy z serii 29 zbudowanych okrętów, u których pierwszy raz uzbrojenie w rakiety przeważało nad uzbrojeniem w armaty. Również systemy elektroniczne rozbudowano do niespotykanej dotąd skali, a wszystko po to, by nowe jednostki potrafiły stawić czoła wyzwaniom, które postawiła przed nimi zimna wojna.
Budowaniem niszczycieli typu Charles F. Adams zajmowły się stocznie Bath Iron Works, New York Shipbuilding, Defoe Shipbuilding, Todd Pacific Shipyards Corporation of Seattle, Avondale Shipyards i Puget Sound Bridge and Drydock. Wszystkie okręty typu Charles F. Adams powstały w latach 1958 - 1969. Dla Marynarki Wojennej USA skonstruowano 23 niszczyciele w latach 1958 - 1963. Po 3 okręty zamówiła australijska i niemiecka marynarka wojenna. W latach 1962 - 1966 wybudowano niszczyciele dla Australii, a w latach 1966 - 1969 dla Niemiec.
Głównym zadaniem typu Charles F. Adams była obrona przeciwlotnicza grup lotniskowcowych. Do tego celu wykorzystywane były rakiety General Dynamics RIM-24 Tartar, które wystrzeliwano z wyrzutni Mk 11. Począwszy od 14 niszczyciela USS Berkeley (DDG 15) rozpoczęto instalowanie nowszej wyrzutni Mk 13 dla rakiet firmy Raytheon model RIM-66 Standard MR (SM-1MR). Pociski te otrzymały później wcześniej wybudowane jednostki, jednak odpalane one były ze starych wyrzutni Mk 11. Kierowaniem rakiet firmy Raytheon model RIM-66 Standard MR (SM-1MR) zajmowały się 2 radary Raytheon AN/SPG-51C, które współpracowały z systemem Mk 74.
Biernąochronę przed nadlatującymi pociskami przeciwokrętowymi zapewniał system przeciwdziałania elektronicznego Raytheon AN/SLQ-32 i dwie wyrzutnie pułapek termicznych Sippican Hycor Mk 36 Super RBOC (Rapid Blooming Offboard Chaff).
Do zwalczania celów nawodnych wykorzystywane były 3 armaty United Defence 127 mm. model Mk 42, których liczbę zredukowano do dwóch podczas przebudowy w 1966 roku. Usunięto wtedy jedną z dwóch armat dziobowych. Artyleria kalibru 127 mm. mogła być również wykorzystywana do ostrzału instalacji lądowych i obrony przeciwlotniczej. Armaty United Defence 127 mm. model Mk 42 wykorzystywały radar Western Electric AN/SPG-53A, który współpracował z systemem Mk 68. Począwszy od 18 jednostki USS Tattnall (DDG 19) rozpoczęto instalację nowego systemu Mk 86, z którym współpracował radar kierowania ogniem Lockheed Martin AN/SPG-60D STIR (Separate Tracking and Illuminating Radar) i radar dozoru nawodnego Northrop Grumman Norden Systems AN/SPQ-9A. Do zwalczania nieprzyjacielskich okrętów nawodnych wykorzystywane były również rakiety firmy Boeing model RGM-84 Harpoon, które pojawiły się na wyposażeniu floty w 1977 roku. W pociski te uzbrojone były tylko te jednostki, które miały zainstalowaną wyrzutnię Mk 13.
Uzbrojenie zwalczania okrętów podwodnych składało się z dwóch wyrzutni torped 324 mm. model Mk 32 dla torped firmy Honeywell Defense Systems (obecnie ATK - Alliant TechSystems) serii Mk 46 i wyrzutni model Mk 112 dla rakietotorped firmy Honeywell (obecnie ATK - Alliant TechSystems) model RUR-5 ASROC (Anti-Submarine ROCket). Okręty te nie miały możliwości obsługi śmigłowca, co redukowało zdolności operowania przeciwko nieprzyjacielskim okrętom podwodnym, jednak wynika to z planowanego innego przeznaczenia tych niszczycieli.
Wykrywaniem okrętów podwodnych zajmował się hydrolokator kadłubowy aktywny AN/SQS-23. Na jednostkach USS Joseph Strauss (DDG 16), USS Conyngham (DDG 17), USS Semmes (DDG 18) i USS Tattnall (DDG 19) zainstalowao hydrolokator kadłubowy pasywno-aktywny AN/SQQ-23. Począwszy od USS Goldsborough (DDG 20) rozpoczęto montowanie hydrolokatora kadłubowego aktywnego AN/SQS-24. Wszystkie systemy zwalczania okrętów podwodnych były podczepione pod system kierowania ogniem Mk 111, a od okrętu USS Joseph Strauss (DDG 16) pod system Mk 114. Ochronę przed nadpływającymi torpedami zapewniał holowany system celów pozornych Sensytech Inc. AN/SLQ-25 Nixie.
Głównym systemem obserwacji przestrzeni powietrznej na niszczycielach z wyrzutniami Mk 11 dla rakiet General Dynamics RIM-24 Tartar był radar Hughes AN/SPS-29 i radar Lockheed Martin AN/SPS-37. Na niszczycielach z wyrzutniami Mk 13 były to trójwspółrzędny radar Hughes AN/SPS-39 i radar Lockheed Martin AN/SPS-40. Dozorem nawodnym na wszystkich jednostkach zajmował się radar Raytheon AN/SPS-10, a nawigacją radar Marconi LN-66.
Na początku lat 90-tych XX wieku wszystkie jednostki zostały wycofane ze służby, choć powstały plany modernizacji w ramach programu NTU (New Threat Upgrade), która miała przedłużyć czas służby jednostek typu Charles F. Adams. Ostatecznie zdecydowano, że koszty w porównaniu z ewentualnymi korzyściami wynikającymi z przeprowadzonej modernizacji są zbyt duże, dlatego w budżecie Marynarki Wojennej USA na 1989 rok przeznaczono pieniądze na przyspieszone o kilka lat wycofanie okrętów z pierwszej linii. W ich miejsce pojawiły się nowe niszczyciele rakietowe typu Arleigh Burke, które wyposażone są w wielofunkcyjny system Aegis.
Wszystkie jednostki wycofano z szeregów floty w latach 1989 - 1992, jednak nie wszystkie niszczyciele typu Charles F. Adams uległy złomowaniu. Część z nich została sprzedana lub wypożyczona Australii i Grecji, natomiast okręty USS Henry B. Wilson (DDG 7), USS Lynde McCormick (DDG 8), USS Towers (DDG 9) i USS Buchanan (DDG 14) posłużyły jako ćwiczebny cel. Jednostki USS Barney (DDG 6), USS Sellers (DDG 11) i USS Tattnall (DDG 19) znajdują się w rezerwie nieaktywnych okrętów NISMF (Naval Inactive Ship Maintenance Facility) i tam oczekują na dalszy los. W szeregach NISMF znajduje się również USS Charles F.Adams (DDG 2), który ma zostać przerobiony na okręt muzeum. Niszczyciel USS Benjamin Stoddert (DDG 22) zatoną w lutym 2001 roku podczas holowania do stoczni złomowej.
Grecka Marynarka Wojenna, w ramach umowy o współpracy obronnej podpisanym przez Stany Zjednoczone w lipcu 1990 roku wydzierżawiła 3 okręty typu Charles F. Adams. Były to USS Joseph Strauss (DDG 16), USS Semmes (DDG 19) i USS Waddell (DDG 24).Jednostki te otrzymały odpowiednio nazwy "Formion", "Kimon" i "Nearchos". Kolejne 2 niszczyciele Grecy kupili i były to USS Berkeley (DDG 15) i USS Richard E. Byrd (DDG 23). Pierwszy z tych okrętów wszedł do służby pod nazwą "Themistocles", natomiast drugi stanowiłmagazyn części zamiennych dla znajdujących się w szeregach floty okrętów typu Charles F.Adams.
Do 1992 roku Grecja zakończyła proces przejmowania ex. amerykańskich jednostek, jednak marynarka wojenna nie zaakceptowała programu gruntownej modernizacji tych niszczycieli, która umożliwiłaby pozostanie okrętów w służbie nawet do 2010 roku. Już po siedmiu latach w Greckiej Marynarce Wojennej, jednostki typu Charles F. Adams mogły zostać wycofane ze względu na plan wydzierżawienia i zakupu amerykańskich jednostek typu Kidd. Załogi okrętów typu Charles F.Adams miały obsadzić nowo zakupione niszczyciele, jednak transakcja nigdy nie doszła do skutku. Było to spowodowane tym, że pojawiła się możliwość zakupu dwóch holenderskich fregat typu Kortenaer, które ostatecznie dołączyły do sześciu już znajdujących się w służbie jednostek tego typu.
Niedoszła do skutku transakcja nie przedłużyła w znaczący sposób czasu, w którym jednostki znajdowały się w służbie. Już w 2002 roku z szeregów floty wycofano okręty "Formion" i "Themistocles", a w rok później "Kimon" i "Nearchos".
W 1960 roku planiści australijskiej floty dostrzegli konieczność posiadania rakietowych okrętów nawodnych. Głównym dostarczycielem jednostek dla Australijskiej Marynarki Wojennej była Wielka Brytania. Do służby wprowadzono fregaty typu County z rakietowym systemem przeciwlotniczy Sea Slug, który okazał się mało skuteczny. W tym samym czasie Amerykanie wyposażali swoje okręty w system z rakietami General Dynamics RIM-24 Tartar, które udowodniły swoją skuteczność. Z tego powodu Australijczycy zwrócili uwagę na nowe niszczyciele typu Charles F. Adams.
Australijska Marynarka Wojenna zakupiła 3 nieukończone okręty typu Charls F. Adams, które oznaczone były numerami taktycznymi DDG 25, DDG 26 i DDG 27. Jednostki te zostały zmodyfikowane i przemianowane na typ Perth. Wszystkie okręty zostały wybudowane przez stocznię Defoe Shipbuilding i przekazane australijskiej flocie w latach 1965 - 1967.
Podstawową różnicą między jednostkami amerykańskimi a australijskimi było u tych ostatnich brak wyrzutni model Mk 112 dla rakietotorped firmy Honeywell model RUR-5 ASROC, w miejsce której zainstalowano wyrzutnię Branik dla rakietotorped Ikara. Kolejną różnicą było zainstalowanie dwóch działek obrony bezpośredniej kalibru 20 mm. firmy Raytheon/General Dynamics model Mk 15 Phalanx. Pozostałe uzbrojenie było takie samo. Wyposażenie elektroniczne niczym nie odbiegało od systemów zainstalowanych na amerykańskich niszczycielach z wyrzutnią Mk 11.
W 1974 roku okręt HMAS Perth (D 38) przeszedł w amerykańskiej stoczni Long Beach Naval Shipyard modernizację, podczas której zamontowano klimatyzację, zainstalowano nowy system dowodzenia i wymieniono pociski przeciwlotnicze z General Dynamics RIM-24 Tartar na model RIM-66 Standard MR (SM-1MR). Czujniki okrętowe zostały unowocześnione do standardów, jakich zastosowano na niszczycielach z wyrzutnią Mk 13. Wyjątkiem było pozostawienie radaru Western Electric AN/SPG-53A kierowania ogniem armat 127 mm.. Modernizacja przeprowadzona na HMAS Perth (D 38) objęła również pozostałe 2 niszczyciele, lecz została przeprowadzona w australijskiej stoczni Garden Island Dockyard w Sydney. HMAS Hobart (D 39) przeszedł zmiany w 1978 roku, a HMAS Brisbane (D 41) w 1979 roku.
Kolejny program modernizacji rozpoczął się w 1985 roku na HMAS Brisbane (D 41). Prace na tej jednostce zostały zakończone w 1987 roku. Podczas tej modernizacji usunięta została wyrzutnia Branik dla rakietotorped Ikara. Wyrzutnia Mk 11 zostala zastąpiona modelem Mk 13 Mod 6. Dzięki temu możliwe stało się odpalanie przeciwokrętowych rakiet firmy Boeing model RGM-84 Harpoon. trójwspółrzędny radar dozoru powietrznego Hughes AN/SPS-39 został zastąpiony nowym modelem AN/SPS-52C, a radar dozoru nawodnego Raytheon AN/SPS-10 radarem Northrop Grumman Norden Systems AN/SPS-67(V)1. Zainstalowano również nowy system dowodzenia NTDS (Naval Tactical Data Systems), który korzystał z komputerów AN/UYK-7. Podobne zmiany jak na HMAS Brisbane (D 41) przeszedł HMAS Perth (D 38) w latach 1987 - 1989 i HMAS Hobart (D 39) w latach 1989 - 1991.
Po wprowadzenie wszystkich modernizacji podczas całego czasu służby jednostek typu Perth, głównym systemem obserwacji przestrzeni powietrznej był trójwspółrzędny radar Hughes AN/SPS-52C i radar Lockheed Martin AN/SPS-40C. Dozorem nawodnym zajmował się radar Northrop Grumman Norden Systems AN/SPS-67(V)1. Do wykrywania okrętów podwodnych wykorzystywano hydrolokator kadłubowy aktywny AN/SQS-23. Kierowaniem ogniem artylerii zajmował się radar Western Electric AN/SPG-53A, który współpracował z systemem Mk 68. Rakiety firmy Raytheon model RIM-66 Standard MR (SM-1MR) wykorzystywały 2 radary Raytheon AN/SPG-51C współpracujące z systemem Mk 74, a działanie systemów zwalczania okrętów podwodnych koordynowane było przez system Mk 114. Dane ze wszystkich czujników spływały do systemu dowodzenia NTDS (Naval Tactical Data Systems).
Wszystkie 3 australijskie niszczyciele wzięły udział w operacjach podczas wojny w Wietnamie, a HMAS Brisbane (D 41) również uczestniczył w operacji "Pustynna Burza. Australijska wersja okrętów typu Charles F. Adams udowodniła swą efektywność. Była ona na tyle wysoka, że podjęto decyzję o pozostawieniu okrętów w służbie dłużej niż normalny czas służby. Ostatecznie okręty zostały wycofane z szeregów floty w latach 1999 - 2001.
Niemieckie niszczyciele typu Charles F. Adams określane są mianem typu Lutjens. Znane są również jako typ 103B. Od amerykańskiej wersji niemieckie okręty różniły się znacznie bardziej niż jednostki australijskie, głównie za sprawą innej konfiguracji kominów. Zanim Niemiecka Marynarka Wojenna dokonała zakupu nieukończonych jednostek, niszczyciele te nosiły nazwy USS Tolman (DDG 28), USS Henry A. Wiley (DDG 29) i USS Shea (DDG 30). Niemcy zmienili je odpowiednio na "Lutjens", "Molders" i "Rommel". Pierwszy okręt został wcielony do służby w niemieckiej flocie w 1969 roku, a ostatni w 1970 roku. Wszystkie okręty wybudowane dla Niemieckiej Marynarki Wojennej skonstruowała stocznia Bath Iron Works.
Poczatkowo uzbrojenie i wyposażenie elektroniczne było bardzo podobne do tego, jakie znajdowało się na amerykańskich niszczycielach z wyrzutnią Mk 11. Podobnie jak na typie Perth, w latach 1982 - 1986 dokonano wymiany wyrzutni Mk 11 na wyrzutnię Mk 13 Mod 6, która odbyła się w zakładach Howaldswerke w Kilonii. Rakiety General Dynamics RIM-24 Tartar zastąpiono pociskami firmy Raytheon model RIM-66 Standard MR (SM-1MR). Pojawienie się wyrzutni Mk 13 Mod 6 rozszerzyło możliwości walki z okrętami nawodnymi, gdyż w składzie uzbrojenia pojawiły się rakiety firmy Boeing model RGM-84 Harpoon. Za dziobową armatą i na rufie dodano diwe wyrzutnie Mk 49 dla rakiet firmy Raytheon model RIM-116 RAM (Rolling Airframe Missile), które wzmocniły obronę jednostek na krótkim dystansie.
Radar Western Electric AN/SPG-53A kierowania ogniem armat kalibru 127 mm., który współpracował z systemem Mk 68 został usunięty, a w jego miejsce pojawił się nowy system Mk 86, do którego podczepiony był radar kierowania ogniem Lockheed Martin AN/SPG-60D STIR i radar dozoru nawodnego Northrop Grumman Norden Systems AN/SPQ-9A. System przeciwdziałania elektronicznego Raytheon AN/SLQ-32 zastąpiono systemem MBDA FL 1800S. Pojawił się również nowy trójwspółrzędny radar dozoru powietrznego Hughes AN/SPS-52C.
W ostatecznej wersji, po przeprowadzonej modernizacji, wyposażenie elektroniczne było podobne do tego, jakie zostało zamontowane na australijskich jednostkach typu Perth. Obserwacją przestrzeni powietrznej zajmował się trójwspółrzędny radar Hughes AN/SPS-52C i radar Lockheed martin AN/SPS-40C. Do dozoru nawodnego wykorzystywano radar Raytheon AN/SPS-10, a do nawigacji radar Marconi LN-66. Ogień artylerii koordynowany był za pomocą systemu Mk 86, z którym współpracuje radar kierowania ogniem Lockheed Martin AN/SPG-60 STIR i radar dozoru nawodnego Northrop Grumman Norden Systems AN/SPQ-9A. Rakiety firmy Raytheon model RIM-66 Standard MR (SM-1MR) kierowane były za pomocą dwóch radarów Raytheon AN/SPG-51C współpracujących z systemem Mk 74, a działanie systemów zwalczania okrętów podwodnych koordynowane było przez system Mk 114. Dane ze wszystkich czujników spływały do systemu dowodzenia STN Atlas Elektronik/Paramax SATIR 1.
Niszczyciele typu Lutjens zostały zastąpione przez nowe okręty typu Sachsen, które wyposażone są w europejski system APAR (Active Phased Array Radar), będący odpowiednikiem amerykańskiego systemu Aegis. Jako pierwszy w 1999 roku ze służby został wycofany niszczyciel "Rommel", natomiast dwie kolejne jednostki zakończyły czynną służbie w roku 2003. Jednostki typu Sachsen przejęły od wycofanego typu Lutjens zadania obrony przeciwlotniczej zgrupowań własnych okrętów.
|
|
|
|