|
Rakiety model R-29RM (3M37) (SS-N-23 Skiff) są ostatnim, najdoskonalszym przedstawicielem rodziny R-29, do której należą także konstrukcje R-29 (SS-N-8 Sawfly) oraz R-29R (3M40) (SS-N-18 Stingray). Historia tej linii pocisków rozpoczęła się w 1963 roku (według niektórych źródeł w 1961 roku), kiedy wystartowały pierwsze prace studyjne nad rakietami modelu R-29. Prowadzone one były w Specjalnym Biurze Projektowym SKB-385 (Spetsjalnoje Konstruktorskoje Biuro), którego dyrektorem był V. P. Makajew. Głównym założeniem prowadzonego projektu było opracowanie konstrukcji o bardzo dużym, interkontynentalnym zasięgu, który pozwalałby razić cele w Stanach Zjednoczonych z własnych wód terytorialnych lub z Morza Norweskiego i Morza Barentsa, zdominowanych przez marynarkę wojenną Związku Radzieckiego. Mogła ona zapewnić bezpieczeństwo balistycznym okrętom podwodnym, które wytwarzały więcej hałasu niż amerykańskie odpowiedniki, przez co były dość łatwe w wykryciu na zdominowanym przez floty NATO (North Atlantic Treaty Organization) Atlantyku i Pacyfiku. Co więcej dużym utrudnieniem w skrytym działaniu były bardzo skuteczne w wykrywaniu nieprzyjacielskich jednostek linie nasłuchowe SOSUS (SOund SUrveillance System), składające się z podwodnych hydrofonów umieszczonych na trasach radzieckich okrętów balistycznych. Konstrukcja rakiet SS-N-8 Sawlfy, która weszła do służby w marcu 1974 roku na jednostkach typu Delta I, w pełni spełniła pokładane w niej oczekiwania, mając zasięg dochodzący do 5050 mil morskich, czyli około 9100 kilometrów. Tym samym były to pierwsze na świecie rakiety interkontynentalne odpalane z okrętów podwodnych.
Kolejnym etapem w rozwoju rodziny R-29 było opracowanie kolejnych pocisków z serii SS-N-18 Stingray. Wstępna faza projektowa tych rakiet rozpoczęła się w 1968 roku w Biurze Projektowym KBM (Konstruktorskoje Biuro Maszinostrojenija) (utworzone z SKB-385), pod kierownictwem V. P. Makajewa. Jako że osiągnięcie dużego, interkontynentalnego zasięgu nie było już problemem, główny akcent położony został na stworzenie systemu wielogłowicowego w układzie MIRV (Multiple Independently target Reentry Vehicle). Dotychczas wszystkie radzieckie konstrukcje były pociskami jednogłowicowymi, które w porównaniu z układem wielogłowicowym miały mniejszą siłę niszczycielską. Co więcej już od marca 1971 roku marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych dysponowała rakietami z serii Poseidon, wyposażonymi w układ MIRV, co czyniło z amerykańskich balistycznych okrętów podwodnych platformę o znacznie większym potencjale. Ostatecznie pociski model SS-N-18 Stingray weszły do służby we flocie w 1979 roku na okrętach typu Delta III, będąc pierwszą konstrukcją w radzieckiej marynarce wojennej, wykorzystującą układ MIRV. Czasem można się spierać, czy palma pierwszeństwa z układem MIRV nie należy się pociskom R-31 (3M17) (SS-N-17 Snipe), których projekt zatwierdzony został w 1971 roku. Należy jednak zauważyć, że model R-31 (3M17) wszedł do służby w 1980 roku, czyli o rok później niż R-29R, i w praktyce wykorzystywał jedną głowicę.
Ostatnią fazą rozwoju rodziny R-29 było powstanie rakiet model R-29RM (3M37) (SS-N-23 Skiff). Pierwsze prace studyjne nad tymi pociskami rozpoczęły się w 1973 roku w Biurze Projektowym KBM (obecnie znane jako Państwowy Instytut Rakietowy imienia V. P. Makajewa - Fjederalnoje Gosudarstwjennoje Unitarnoje Prjedprijatyje Gosudarstwiennyj Rakietnyj Cjentr lub Konstruktorskoje Biuro imjeni akademika V. P. Makajewa). Projekt SS-N-23 Skiff zawierał w sobie wszystkie cechy charakterystyczne poprzednich konstrukcji rodziny R-29, takie jak interkontynentalny zasięg i pojazd PBV (Post Boost Vehicle) z głowicami jądrowymi w układzie MIRV. Podobnie jak w przypadku rakiet model R-29 oraz R-29R (3M40) prace projektowe skupiły się na wprowadzeniu znaczącej innowacji, tym razem w postaci udoskonalenia systemu naprowadzania, co miało przyczynić się do poprawy celności pocisków na tyle, by móc nimi razić umocnione cele strategiczne, takie jak podziemne silosy dla rakiet interkontynentalnych ICBM (InterContinental Ballistic Missile). Trudność tego zadania między innymi polegała na tym, że konstrukcja nie mogła być znacznie większa od swoich poprzedników, gdyż musiała się zmieścić na okrętach typu Delta. Taka sama trudność zaistniała w przypadku opracowywania pocisków R-29R (3M40) (SS-N-18 Stingray), jednak dobrze sobie z nią poradzono. Tak samo było w projekcie SS-N-23 Skiff, gdzie gabaryty pozostały właściwie niezmienione w stosunku do poprzedniej konstrukcji dzięki zintegrowaniu ze sobą pojazdu PBV i trzeciego stopnia, których silniki korzystały ze wspólnego zbiornika na paliwo. Program budowy rakiet model R-29RM (3M37) autoryzowany został w 1979 roku.
Przyczyna wdrożenia w życie programu pocisków R-29RM (3M37) (SS-N-23 Skiff) jest niejasna. W 1971 roku wystartowała wstępna faza projektowa konstrukcji R-39 (3M65) (SS-N-20 Sturgeon), która miała być napędzana na paliwo stałe. Rakiety te miała otrzymać trzecia generacja balistycznych okrętów podwodnych typu Typhoon (Tajfun). Jednocześnie planowano, że linia jednostek drugiej generacji skończy się na typie Delta III. Tak się jednak nie stało, gdyż w 1975 roku podjęto decyzję o rozpoczęciu projektu 667BDRM Delfin (typ Delta IV), który miał być przystosowany do wyposażenia w opracowywane w tym czasie rakiety z serii R-29RM (3M37). W efekcie równolegle prowadzone były prace nad pociskami SS-N-20 Sturgeon i SS-N-23 Skiff, jak również nad jednostkami balistycznymi trzeciej i ostatnimi przedstawicielami drugiej generacji. Decyzja o rozpoczęciu projektu 667BDRM Delfin i rakiet dla nich przeznaczonych być może wynikała z tego, że nowa konstrukcja SS-N-20 Sturgeon miała wykorzystywać paliwo stałe, z którym radzieccy konstruktorzy mieli zdecydowanie mniejsze doświadczenie. Co prawda w 1971 roku zatwierdzony został projekt pierwszego pocisku na paliwo stałe model SS-N-17 Snipe, jednak jego osiągi były niewystarczające. Zasięg przy uzbrojeniu w jedną głowicę wynosił jedynie 2170 mil morskich, czyli 3900 kilometrów. Przy zastosowaniu większej ilości ładunków był on jeszcze mniejszy. Prawdopodobnie istniała obawa, że osiągi nowych rakiet z serii SS-N-20 Sturgeon, z racji systemu napędowego na paliwo stałe, ponownie będą zbyt słabe. Wdrożenie w życie projektu budowy pocisków SS-N-23 Skiff, wykorzystujących sprawdzone paliwo płynne, miało być zabezpieczeniem wobec ewentualnego fiaska rakiet model R-39 (3M65).
W cztery lata po autoryzacji programu bodowy rakiet SS-N-23 Skiff, w czerwcu 1983 roku na terenie obszaru testowego marynarki wojennej Nenoska nad Morzem Białym w okolicach Archangielska, rozpoczęły się pierwsze testy nowej konstrukcji, polegające na wystrzeliwaniu pocisków z podwodnej wyrzutni. Następnie próby przeniesione zostały na platformę naziemną i na okręt podwodny, z których łącznie dokonano 16 startów. Warto zaznaczyć, że testy rakiet model R-29RM (3M37) przebiegały w konfiguracji z 10 ładunkami bojowymi, jednak do służby oddana została wersja z czterema głowicami. Pociski z serii SS-N-23 Skiff oficjalnie uzyskały pełną gotowość operacyjną w marynarce wojennej Związku Radzieckiego w 1986 roku, już po śmierci głównego konstruktora V. P. Makajewa. Stały się one głównym uzbrojeniem siedmiu okrętów podwodnych typu Delta IV.
W krótkim czasie od wcielenia do służby, w 1988 roku rakiety R-29RM (3M37) otrzymały znaczące usprawnienie, polegające na poprawieniu celności konstrukcji. Początkowo do naprowadzania wykorzystywany był system inercyjno-astronawigacyjny, prawdopodobnie taki sam jak na poprzednich pociskach z serii SS-N-18 Stingray. Modernizacja polegała na jego wymianie na system satelitarno-inercyjny. Właśnie dzięki temu osiągnięto celność, pozwalającą niszczenie nieprzyjacielskich umocnionych obiektów militarnych, takich jak podziemne silosy rakiet interkontynentalnych ICBM.
W 1998 roku zaprzestano produkcji rakiet model R-29RM (3M37) (SS-N-23 Skiff). Wówczas w służbie pozostawało siedem okrętów typu Delta IV ze 112 pociskami na pokładach. W 1999 roku rozpoczęła się modernizacja jednej jednostki do standardu 09774, przez co liczba przenoszonych rakiet spadła do 96 sztuk. Właściwie wszystkie jednostki projektu 667BDRM Delfin utrzymują wysoki stopień gotowości bojowej, stanowiąc trzon rosyjskich strategicznych sił podwodnych. By zachować gotowość na tak wysokim poziomie w przyszłości, we wrześniu 1999 roku podjęto decyzję o wznowieniu produkcji rakiet z serii SS-N-23 Skiff w ulepszonej wersji model R-29RMU, wykorzystującej system oznaczony jako D-9RM (4K75RM) Sineva. Pociski w tej wersji wyposażone są w 10 głowic typu MIRV, a nie jak poprzedni model R-29RM (3M37) w cztery, przez co ich instalacja na typie Delta IV wydatnie zwiększyłaby potencjał okrętów. Poza tym otrzymały udoskonalony system naprowadzania, wzięty z pocisków z serii SS-N-28. Program budowy rakiet R-29RMU wystartował w 2000 roku, pierwsza dostawa nowych pocisków zaplanowana była na 2002 rok, co znalazło się w założeniach narodowej strategii do 2010 roku, jednak wystąpiły problemy w finansowaniu przedsięwzięcia. W efekcie marynarka wojenna nie otrzymała ani jednej rakiety model R-29RMU. Poza tym podpisany w 1991 roku między Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Radzieckim pierwszy układ o redukcji arsenałów strategicznych START I (Strategic Arms Reduction Talks) ustalił, że liczba przenoszonych głowic pocisków z serii SS-N-23 Skiff nie może przekraczać czterech, więc dość dziwne byłoby wprowadzenie pocisków z 10 ładunkami. Być może uzyskana została zgoda na instalację tak dużej liczby głowic, ale o mniejszej sile wybuchu na przykład 50 kiloton. Możliwe jest także, że liczba głowic pozostała na poziomie czterech, a pozostałe sześć kapsuł wyposażonych jest w systemy przeciwdziałania w postaci wystrzeliwanych celów pozornych, które mają zmylić systemy anty balistyczne ABM (Anti-Ballistic Missile) i nie dopuścić do zestrzelenia prawdziwego ładunku.
W lipcu 2007 roku pojawiły się informacje, że pociski model R-29RMU oficjalnie zostały wcielone do służby, po tym jak w czerwcu 2004 roku końca dobiegły próby konstrukcji. Udoskonalony system D-9RM (4K75RM) Sineva jako pierwsze otrzymały okręty typu Delta IV o numerach taktycznych K-114 i K-117, które prawdopodobnie około 2006 roku powrócił do służby po generalnym przeglądzie. Obecnie jednostki K-18 oraz K-407 znajdują się na takim samym przeglądzie i w jego czasie prawdopodobnie również zostaną uzbrojone w rakiety model R-29RMU. W późniejszym czasie pozostałe dwie jednostki K-51 i K-84 również zostaną przezbrojone.
Obecnie obie wersje rakiet SS-N-23 Skiff, w Rosji znane jako model R-29RM (3M37) oraz R-29RMU zachowują pełną gotowość operacyjną. Jako pierwszy ze służby wycofany zostanie wariant R-29RM (3M37), natomiast ulepszona wersja R-29RMU będzie wykorzystywana najprawdopodobniej do czasu całkowitego wycofania z pierwszej linii jednostek typu Delta IV, co najprawdopodobniej nastąpi w latach 2015 - 2020.
Konstrukcja pocisków z serii SS-N-23 Skiff jest nieco inna niż w przypadku poprzednich rakiet z rodziny R-29, choć zawiera ona wiele rozwiązań właściwie identycznych. Podstawową różnicą jest zastosowanie układu trzystopniowego, a nie dwustopniowego. Pojazd PBV, przenoszący głowice w układzie MIRV, zintegrowany jest z trzecim członem rakiet. Silniki pocisków tak jak w poprzednich konstrukcjach wykorzystują paliwo ciekłe. Gabaryty serii SS-N-23 Skiff są nieco większe niż poprzednich pocisków SS-N-18 Stingray. Długość zwiększyła się o 0,2 metra do 14,8 metra, natomiast średnica wzrosła o 0,1 metra do 1,9 metra. To nieznaczne zwiększenie rozmiarów, w szczególności szerokości, przyczyniło się do zwiększenia pojemności zbiorników na paliwo, co pozwoliło na niewielkie poprawienie zasięgu w stosunku do jednogłowicowych rakiet model 29RL (SS-N-18 Stingray Mod. 2). Seria SS-N-23 Skiff mogła razić cele z odległości 4610 mil morskich, czyli około 8300 kilometrów, podczas gdy rakiety model R-29RM miały zasięg 8000 kilometrów. Gabaryty serii SS-N-23 Skiff nie mogły być zdecydowanie większe od pozostałych przedstawicieli rodziny R-29, gdyż musiały się one zmieścić do silosów istniejących już okrętów typu Delta. W zależności od wersji do wystrzeliwania tych pocisków wykorzystywany jest różny system. W przypadku modelu R-29RM (3M37) jest to system model D-9RM (4K75RM) Shtil, natomiast wariant R-29RMU korzysta z ulepszonej wersji D-9RM (4K75RM) Sineva. Tak samo jak w poprzednich rakietach z rodziny R-29 przy odpalaniu wykorzystywana jest procedura tak zwanego "mokrego startu". Wystrzelenie serii SS-N-23 Skiff może odbywać się z pozycji zanurzonej z głębokości dochodzącej do 55 metrów i przy prędkości do pięciu węzłów. Wówczas przed startem silosy zalewane są wodą, a silniki uruchamiają się w wyrzutni. Jest to dość hałaśliwa procedura. Pociski model R-29RM (3M37) i R-29RMU mogą być także odpalane z powierzchni wody. Masa startowa wersji R-29RM (3M37) wynosi 40300 kilogramów, natomiast brak jest danych co do masy modelu R-29RMU, jednak najprawdopodobniej jest ona taka sama.
Całkowicie spawane poszycie pocisków z serii SS-N-23 Skiff, które zintegrowane jest ze zbiornikami na paliwo ciekłe, wykonane zostało ze stopu aluminium. W pierwszym stopniu wewnątrz zbiorników na paliwo umieszczony został główny silniki Doświadczalnego Biura Projektowego OKB-154 (Oltno Konstruktorskoje Biuro) (obecnie znanego jako Biuro Projektowe KBKhA - Konstruktorskoje Biuro KhimAwtomatiki) model RD-0244. Gazy wylotowe odprowadzane są przez jedną nieruchomą dyszą. Na system napędowy w pierwszym członie składają się również silniki pomocnicze model RD-0245, które również dostarczyło Doświadczalne Biuro Projektowe OKB-154. Gazy wylotowe z nich odprowadzane są przez cztery obrotowe dysze, za pomocą których pocisk kierowany jest na właściwą trajektorię lotu. Sterowane są one przy pomocy komputera pokładowego, który na bieżąco analizuje przebieg lotu rakiet, opierając się o inercyjny system naprowadzania i informacje z systemu nawigacji satelitarnej GLONASS (GLObalnaja NAwigatsjonnaja Sputnikowaja Sistjema), który jest odpowiednikiem zachodniego GPS-NAVSTAR (Global Positioning System - NAVigation Signal Timing And Ranging). Drugi stopień pocisków z serii SS-N-23 Skiff składa się z silnika głównego, który podobnie jak w przypadku pierwszego członu umieszczony jest w specjalnej komorze wewnątrz zbiornika na paliwo. Gazy wylotowe odprowadzane są przez jedną obrotową dyszę, kierowaną za pomocą komputera pokładowego. Dzięki niej rakieta zachowuje właściwą trajektorię lotu, jednak wpływ na to ma również obracanie się wokół osi wzdłużnej. Ostatni, trzeci stopień pocisków, mający najbogatsze wyposażenie, zintegrowany jest z pojazdem PBV. Wykorzystuje on jeden silnik umieszczony wewnątrz zbiornika na paliwo płynne. Gazy wylotowe odprowadzane są przez jedną nieruchomą dyszę. Nad zachowaniem odpowiedniej trajektorii lotu czuwa komputer pokładowy, który steruje czterema obrotowymi dyszami pojazdu PBV, które umieszczone są na stożkowatym zakończeniu pocisków. Dzięki tym dyszom można również kierować konstrukcje w różne punkty, w których wypuszczane są głowice bojowe. Motory pojazdu PBV i trzeciego stopnia wykorzystują ten sam zbiornik na paliwo, co pozwoliło na zachowanie zbliżonych gabarytów rakiet do poprzedniej serii SS-N-18 Stingray. Separacja poszczególnych członów rakiet z serii SS-N-23 Skiff następuje przy pomocy małych ładunków wybuchowych.
Kapsuły z głowicami jądrowymi o stożkowatym, tępo zakończonym kształcie, przenoszone przez trzeci człon pocisków zintegrowany z pojazdem PBV, mają za zadanie bezpiecznie dostarczyć głowice bojowe nad wyznaczony cel. Są one ochroną dla nich w czasie wchodzenia w ziemską atmosferę. Pociski z serii SS-N-23 Skiff mają ładowność rzędu 2800 kilogramów, co pozwala na zabranie nawet 10 kapsuł w układzie MIRV z ładunkami bojowymi o mocy 100 kiloton każdy. Taka konfiguracja przewidywana była dla wersji R-29RMU, jednak z uwagi na pierwszy układ o redukcji arsenałów strategicznych START I nie została zastosowana. Liczba kapsuł z ładunkami prawdopodobnie zredukowana została do czterech (tyle dopuszcza układ START I), natomiast pozostałe sześć wyposażonych jest jedynie w system przeciwdziałania w postaci wystrzeliwanych celów pozornych. Z kolei wariant R-29RM (3M37) przenosi jedynie cztery kapsuły, jednak z głowicami o większej sile wybuchu 250 kiloton. Być może wersja R-29RMU, z uwagi na ograniczenie liczby kapsuł, również przenosi głowice o mocy 250 kiloton. W obu wariantach pocisków kapsuły przenoszące ładunki bojowe również wyposażone są w system przeciwdziałania z wystrzeliwanymi celami pozornymi.
W przedniej części pocisków z serii SS-N23 Skiff, wewnątrz stożkowatego nosa, tępo zakończonego nosa, znajduje się komputer pokładowy, który czuwa nad właściwym przebiegiem lotu. Współpracuje z nim inercyjny (bezwładnościowy) system naprowadzania, który początkowo wyposażony był tylko w podsystem monitorujący położenie gwiazd, dzięki któremu mozna było dokonywać dokładniejszych obliczeń. Celność rakiet z tym inercyjno-astronawigacyjnym systemem naprowadzania wynosiła 900 metrów, co nie było osiągnięciem lepszym od serii SS-N-18 Stingray. W 1988 roku pociski model R-29RM (3M37) otrzymały usprawniony inercyjno-astronawigacyny system kierowania, który współpracował z systemem nawigacji satelitarnej GLONASS. Dzięki temu satelitarno-inercyjnemu systemowi dokładność wzrosła do 500 metrów, co było wynikiem najlepszym wśród dotychczasowych konstrukcji radzieckich. Pierwszy raz dzięki tak wysokiej celności okręty podwodne wyposażone w pociski balistyczne mogły atakować umocnione cele militarne i stanowić przez to główny element pierwszego uderzenia. W przypadku drugiej wersji rakiet z serii SS-N-23 Skiff, znanej jako R-29RMU, system naprowadzania jest jeszcze dokładniejszy, choć nie ma informacji o jego osiągach. Wzięty on został z pocisków z serii SS-N-28.
Rakiety z serii SS-N-23 Skiff przeznaczone były dla okrętów podwodnych typu Delta IV, które stanowią obecnie trzon strategicznych sił marynarki wojennej. Sytuacja ta nie jest spowodowana tylko dobrym stanem technicznym jednostek, pozwalającym zachować wysoki stopień gotowości operacyjnej, ale także uzbrojeniem w postaci rakiet model R-29RM (3M37) i R-29RMU. Pociski te mają kilka istotnych zalet. Do znaczących osiągnięć należy zaliczyć fakt, że były to pierwsze rakiety wykorzystywane przez marynarkę wojenną, za pomocą których można było atakować strategiczne cele w Stanach Zjednoczonych. Trzeba jednak zaznaczyć, że w porównaniu z amerykańskimi rakietami model UGM-96A Trident I C-4, oddanymi do służby siedem lat przez serią SS-N-23 Skiff, dokładność 500 metrów jest nieco słabsza, jednak wystarczająca do atakowania umocnionych celów militarnych. Tym samym radzieckie balistyczne okręty podwodne typu Delta IV osiągnęły pod tym względem podobny potencjał bojowy do jednostek amerykańskich typu Ohio. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że okręty projektu 667BDRM Delfin generalnie zbliżone są w swych osiągach tego typoszeregu. Dzięki rakietom z serii SS-N-23 Skiff o dokładności 500 metrów w przypadku modelu R-29RM (3M37) jednostki typu Delta IV mogą być wykorzystywane jako jeden z głównych elementów w przypadku wykonywania pierwszego uderzenia na wroga, podczas gdy starsze konstrukcje ze starszymi rakietami mogą lub mogły jedynie być elementem wspomagającym taki atak.
Duży potencjał bojowy okręty typu Delta IV nie zawdzięczają tylko dobrej celności rakiet, ale także wykorzystaniu głowic w układzie MIRV. Pod tym względem seria SS-N-23 Skiff w pełni dorównuje konstrukcji pocisków serii Trident, wykorzystywanych przez marynarkę wojenną Stanów Zjednoczonych. Maksymalnie rakiety w obu wersjach mogą przenosić do 10 ładunków o sile wybuchu 100 kiloton i tylko na mocy pierwszego układu o redukcji arsenałów strategicznych START I liczba ta ograniczona została do czterech, ale za to z głowicami o większej mocy 250 kiloton. Trzeba jednak zaznaczyć, że porównanie do pocisków amerykańskich bardziej zasadne jest gdy bierze się pod uwagę wersję Trident I C-4. Należy pamiętać, że w przypadku drugiego wariantu Trident II D-5 mamy do czynienia z porównywalną liczbą kapsuł, ale z ładunkami o znacznie większej mocy 450 kiloton. Tak duża siła pozwala na niszczenie umocnionych celów militarnych, takich jak silosy interkontynentalnych rakiet ICBM, za pomocą jednej, góra dwóch głowic. W przypadku serii SS-N-23 byłoby to niemożliwe, gdyż moc 250 kiloton jest zbyt mała. Dlatego należałoby wycelować dwa, góra trzy ładunki w jeden obiekt, co automatycznie zmniejsza ilość możliwych celów do zaatakowania przez jedną rakietę.
Istotną zaletą pocisków SS-N-23 Skiff w porównaniu do poprzedniej konstrukcji SS-N-18 Stingary Mod. 2 jest zwiększenie zasięgu do 8300 kilometrów. Osiągnięto to mimo tego, że całkowita masa startowa jest większa, a pojazd PBV wyposażony jest nie w jeden, a cztery ładunki jądrowe. Zasięg był również lepszy w porównaniu z lżejszymi rakietami model UGM-96A Trident I C-4, jednak należy pamiętać, że amerykańska konstrukcja wykorzystywała do napędu bezpieczniejsze paliwo stałe i miała znacznie mniejsze rozmiary. W każdym razie różnica w zasięgu nie była aż tak bardzo istotna, gdyż pierwsza wersja serii Trident miała wystarczające, interkontynentalne osiągi w tym zakresie. Poza tym balistyczne okręty podowdne marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych mogą operować na zdominowanych przez własne siły oceanach Atlantyckim i Pacyfiku, co zapewnia im duże bezpieczeństwo i w zasadzie nie wymaga od pocisków zasięgu rzędu 8300 kilometrów.
Pociski model R-29RM (3M37) i R-29RMU są najdoskonalszymi przedstawicielami rodziny R-29. Zawierają one wszystkie rozwiązania konstrukcyjne, które stopniowo pojawiały się w poprzednich rakietach. Dzięki temu są jedną z najgroźniejszych broni w jądrowym arsenale marynarki wojennej, przewyższając doskonałością poprzednie konstrukcje. Należy jednak zaznaczyć, że miały też swoje wady, które wynikały z tego, iż seria SS-N-23 Skiff stanowiła linię rozwojową R-29. Uwidacznia się to chociażby w przypadku użycia do napędu paliwa ciekłego, które jest mniej bezpieczne w eksploatacji na okręcie podwodnym. Kolejnym minusem jest wykorzystanie przy procedurze startowej techniki tak zwanego "mokrego startu", który ze swej natury jest bardzo hałaśliwy i negatywnie wpływa na skrytość działania jednostek typu Delta IV. Za inne niedociągnięcie można też uznać dość duże gabaryty, znacznie większe od tych na amerykańskiej serii Trident, co zmuszało konstruktorów na uformowania na okrętach podwodnych za kioskiem dużego garbu, który negatywnie wpływał na właściwości hydrodynamiczne i hydroakustyczne jednostek. Większość z tych wad została wyeliminowana w przypadku następnych radzieckich pocisków balistycznych, takich jak SS-N-20 Sturgeon i SS-N-30. Rakiety z serii SS-N-23 Skiff były ostatnimi, które powstały pod okiem V. P. Makajewa, jak również ostatnimi wykorzystującymi paliwo ciekłe. W tym samym czasie co seria SS-N-23 Skiff powstawały pociski model R-39 (3M65) (SS-N-20 Sturgeon), na których zastosowano paliwo stałe i inną, cichszą procedurę startową. Można powiedzieć, że wdrożenie w życie programu budowy serii SS-N-20 Sturgeon było ostatecznym przypieczętowaniem końca ery rakiet z paliwem płynnym, a realizacja projektu SS-N-23 Skiff była w zasadzie łabędzim śpiewem konstrukcji z tego rodzaju napędem. Co ciekawe jednak w pierwszej dekadzie XXI wieku wprowadzono do służby udoskonaloną wersję tych rakiet model R-29RMU, co mogłoby świadczyć o przedwczesnym ogłaszaniu śmierci paliwa ciekłego, jednak faktycznie zabieg ten miał na celu przedłużenie żywotności jednostek typu Delta IV, tak by zachowywały wysoki stopień gotowości bojowej jak najdłużej.
Pociski z serii SS-N-23 Skiff stanowią ważny element systemu strategicznego Rosji, dzięki któremu będzie można odpowiedzieć na pierwsze uderzenie wroga nawet w przypadku, gdy całe państwo ulegnie unicestwieniu. Zasięg pozwala okrętom typu Delta IV operować w bliskiej odległości od własnych baz, pod ochroną rosyjskiej floty, co sprawia, że zniszczenie wszystkich jednostek w pierwszym nieprzyjacielskim uderzeniu jest praktycznie niemożliwe, co zapewnia bardzo dużą żywotność systemu jądrowego. Moc ładunków bojowych serii SS-N-23 Skiff jest na tyle duża, by skutecznie zniszczyć duże skupiska ludzi w ataku odwetowym, jednak równie istotne jest to, że za pomocą tych rakiet można wyprowadzić też pierwsze uderzenie, niszcząc podziemne wyrzutnie pocisków interkontynentalnych ICBM. Rakiety model R-29RM (3M37) i R-29RMU są więc wszechstronną bronią, która stanowi bardzo poważne zagrożenie dla Stanów Zjednoczonych i każdego innego państwa, które potencjalnie może być agresorem. Z tego względu jest to skuteczny środek, za pomocą którego można prowadzić patrole odstraszające.
|
