|
|
|
|
Typ Han (SSN)
| opis | dane taktyczno-techniczne | rysunki | lista okrętów |
ostatnia aktualizacja: 29.01.2005 r.
|
|
OPIS:
|
|
Prace nad pierwszymi chińskimi myśliwskimi okrętami podwodnymi o napędzie atomowym Typu 091, w terminologii zachodniej znanymi jako typ Han, rozpoczęły się we wczesnych latach 50-tych XX wieku. Jednak dopiero w 1974 roku udało się wcielić do służby pierwszy okręt z tego typoszeregu, który aż do połowy lat 80-tych XX wieku nie osiągną pełnej gotowości bojowej, podobnie jak druga jednostka oddana do służby w 1980 roku. Taki stan rzeczy spowodowany był problemami z systemem dowodzenia i kierowania ogniem oraz zbyt dużą ilością promieniowania wydostającego się z reaktora atomowego. Problemy te ostatecznie zostały rozwiązane przy współpracy z francuskimi inżynierami.
Łąznie Chińska Marynarka Wojenna otrzymała 5 okrętów typu Han, które skonstruowano w stoczni Huludao w prowincji Liaoning. Budowa pierwszej jednostki rozpoczęła się w 1967 roku, a zakończyła w grudniu 1970 roku. Kolejna konstrukcja wystartowała w 1974 roku i zakończyła się w 1977 roku. Pierwsze 2 okręty otrzymały numery 401 i 402. W porównaniu z następnymi trzema jednostkami, których długość całkowita wynosi 106 metrów, są krótsze o 8 metrów. Trzeci okręt konstruowany był w latach 1980 - 1983, czwarty w okresie 1984 - 1987, a piąty w latach 1987 - 1990. Jednostki te otrzymały numery 403, 404 i 405. Wszystkie okręty zostały przydzielone do Floty Północnej z bazą w Qingdao.
Jednostki typu Han napędzane były przez reaktor atomowy chłodzony wodą, który przekazywał energie do zespołu turboelektrycznego o łącznej mocy 14400 KM. System ten napędzał pojedynczy wał śrubowy dając maksymalną prędkość podwodną rzędu 25 węzłów. Podczas marszu na powierzchni typ Han mógł płynąć maksymalnie z szybkością 12 węzłów. Maszynownia okrętów typu Han była bardzo głośna, a z przedziału reaktora wydostawała się duża ilość promieniowania. Miedzy innymi właśnie to przyczyniało się do określania okrętów jako przestarzałe i znacząco odbiegające od współczesnych standardów, mimo że kadłub otrzymał bardzo opływowy kroplowaty kształt. Jednak Chińska Marynarka Wojenna wyszła z założenia, że lepiej posiadać jakiekolwiek myśliwskie okręty podwodne o napędzie atomowym niż w ogóle ich nie mieć.
Problemy z eksploatacją pierwszych dwóch okrętów typu Han zostały rozwiązane przy pomocy francuskich inżynierów, którzy ograniczyli wydostawanie się promieniowania z reaktora atomowego oraz skutecznie uruchomili system dowodzenia i kierowania ogniem. Oba okręty uzyskały sprawność bojową w połowie lat 80-tych XX wieku, a już w niecałe kilka lat później przechodziły planowy przegląd i modernizację na półmetku planowanej służby. Jednostki z numerami 401 i 402 ponownie znalazły się w służbie w połowie lat 90-tych XX wieku. Kolejne 2 okręty o numerach 403 i 404 rozpoczęły swój przegląd w 1998 roku i powróciły w szeregi chińskiej floty w 2000 roku. Ostatnia jednostka z numerem 405 przeszła takie same prace jak na poprzednich okrętach w latach 2000 - 2002.
Planowa modernizacja okrętów o numerach 403, 404 i 405 obejmowała między innymi wyposażenie jednostek w nowe torpedy Yu-3 (SET-65E) i dostosowanie sześciu wyrzutni torpedowych kalibru 533 mm. do odpalania rakiet przeciwokrętowych YJ-81 (C-801A). Po przeprowadzonej modernizacji uzbrojenie tych trzech okrętów typu Han składało się właśnie z tych pocisków torpedowych i rakietowych, jak również ze starszych torped Yu-1 (Typ 53-51). Pierwsze dwie jednostki z numerami 401 i 402 podczas swojej modernizacji otrzymały jedynie nowocześniejsze torpedy Yu-3 (SET-65E) bez rakiet przeciwokrętowych YJ-81 (C-801A). Kierowanie ogniem torpedowym odbywa się poprzez system dowodzenia, natomiast w przypadku rakiet przeciwokrętowych nie ma dokładnych informacji i najprawdopodobniej wykorzystywany jest ten sam system co dla torped.
Wyposażenie hydrolokacyjne było bardzo skromne i składało się z rosyjskiego hydrolokatora pasywno-aktywnego, który w kodzie zachodnim znany jest jako Trout Cheek, oraz z francuskiego chowanego pasywnego hydrolokatora przechwytującego i pomiaru odległości Thales Underwater Systems DUUX-5 Fenelon. Całość systemów hydrolokacyjnych współdziałała z systemem dowodzenia i kierowania ogniem torped. Anteny wysuwane z kiosku były złożone z radaru nawigacyjnego MRK-50 Topol (Snoop Tray) i odbiornika emisji sygnałów radarowych i elektronicznych Typ 921-A.
Pod koniec października 1994 roku jedna z jednostek typu Han śledziła amerykańską grupę lotniskowcową CVBG (Carrier Battle Group) z lotniskowcem USS Kitty Hawk (CV 63). Miało to miejsce około 100 kilometrów na zachód od japońskiej wyspy Kiusiu. Chińska jednostka została wyśledzona u brzegów półwyspu koreańskiego przez amerykański samolot zwalczania okrętów podwodnych Lockheed Martin S-3 Viking, który startował z lotniskowca. W odpowiedzi w powietrze wzbiły się chińskie myśliwce z zadaniem przechwycenia "wrogiego" samolotu Lockheed Martin S-3 Viking, jednak nie doszło do bezpośredniego kontaktu między myśliwcami a amerykańską maszyną. Chiński okręt podwodny zbliżył się do USS Kitty Hawk (CV 63) na odległość około 30 kilometrów, czyli znacznie bliżej niż przewidują to procedury stosowane dla amerykańskich grup lotniskowcowych CVBG.
Innym ciekawym wydarzeniem ze służby okrętów typu Han jest incydent z listopada 2004 roku. Wówczas jedna z jednostek przebywała w zanurzeniu przez dwie godziny na japońskich wodach terytorialnych w pobliżu Tajwanu. Wydarzenie to spowodowało, że Japońska Marynarka Wojenna została postawiona w stan najwyższej gotowości bojowej, dopiero drugi raz od zakończenia drugiej wojny światowej. W tydzień po tym incydencie w oficjalnym oświadczeniu Chiny przyznały, że tajemniczy okręt podwodny na japońskich wodach terytorialnych należał do nich. Jednostka miała odbywać misję treningową, jednak z przyczyn technicznych wpłynęła na wody terytorialne Japonii. W tym samym oświadczeniu zamieszczone zostały również przeprosiny.
Obecnie status okrętów z numerami 401 i 402 nie jest do końca znany. Być może jednostki te znajdują się w służbie, ale jest również prawdopodobne, że okręty zostały wycofane ze służby około 2000 roku. Pozostałe jednostki typu Han nadal znajdują się w szeregach Chińskiej Marynarki Wojennej i najprawdopodobniej pozostaną w służbie do momentu ukończenia myśliwskich okrętów podwodnych o napędzie atomowym nowej generacji Typu 093. Wszystkie jednostki wchodzą w skład Floty Północnej z bazą w Qingdao, jednak niektóre źródła donoszą, że możliwe jest przeniesienie jednego okrętu do Floty Południowej.
Jednostki typu Han, w terminologii chińskiej znane jako Typ 091, nie są bardzo udaną konstrukcją. Wytwarzają dużo hałasu, nawet po modernizacji przeprowadzonej w połowie planowanego czasu służby, podczas której kadłub został dodatkowo wyciszony. Mimo przestarzałej konstrukcji i faktycznie znikomej przydatności bojowej, jednostki typu Han w znaczący sposób zwiększyły dystans, na którym Chińska Marynarka Wojenna mogła bronić się przed wrogimi siłami. Ważną cechą typu Han było zyskanie przez chińskich konstruktorów doświadczenia w budowie okrętów podwodnych o napędzie atomowym, co pozwoliło wybudować jednostki balistyczne Typu 092, które w kodzie zachodnim znane są jako typ Xia. Niedociągnięcia w konstrukcji typu Han nie przeszkodziły w wybudowaniu aż pięciu jednostek tego typoszeregu. Chińska Marynarka Wojenna wyszła z założenia, że lepiej posiadać jakiekolwiek myśliwskie okręty podwodne o napędzie atomowym niż w ogóle ich nie mieć.
Kanadyjska Marynarka Wojenna bardzo ściśle współpracuje w ramach NATO (North Atlantic Treaty Organization) oraz z Marynarką Wojenną USA. W połowie lat 90-tych XX wieku jednostka HMCS Halifax (330) wchodziła w skład NATO-wskiej grupy Standing Naval Force Atlantic, która pilnowała przestrzegania embarga nałożonego na Jugosławię przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Kanadyjskie fregaty brały również udział w patrolach w Zatoce Perskiej i na Morzu Arabskim, jak również w światowej wojnie przeciwko terroryzmowi. Typ Halifax udowodnił dużą skuteczność w działaniu, jest na tyle udaną wielozadaniową konstrukcją, że najprawdopodobniej jednostki te nie będą potrzebowały gruntownej modernizacji w połowie planowanego czasu służby około 2020 roku.
|
|
|
|