|
W latch 70-tych i 80-tych XX wieku we Francji opracowanych zostało wiele typów lotniskowców, które oznaczone były jako PA-75, PA-78, PA-82 i PA-88. Jednostka PA-75 miała otrzymać napęd atomowy, a jej wejście do służby planowane było na 1981 rok. Z powodów finansowych projekt ten został anulowany, podobnie jak pozostałe okręty. W tym czasie We Francuskiej Marynarce Wojennej służyły lotniskowce typu Clemenceau, które weszły w skład floty na początku lat 60-tych XX wieku. Równocześnie z opracowywaniem projektów nowych lotniskowców zdawano sobie sprawę z tego, że za kilkanaście lat znajdujące się w służbie lotniskowce będą musiały być zastąpione przez nowe okręty. W 1980 roku, w ramach programu PAN (Porte Avions Nucleaire), zostały sformułowane pierwsze wymagania taktyczno-techniczne dla nowych jednostek. Program ten został zatwierdzony w 1984 roku, a planowaną datą wejścia do służby pierwszego lotniskowca był 1992 rok.
Program budowy lotniskowców o napędzie atomowym PAN został zatwierdzony w 1984 roku, jednak dopiero w lutym 1986 roku oficjalnie zostało złożone zamówienie na pierwszy okręt. Tak późna data zamówienia sprawiła, że planowane oddanie jednostki do służby przesunęło się z 1992 roku, na 1996 rok. Wykonawcą jednostki została stocznia marynarki wojennej DCN (Direction des Constructions Navales) Brest, a pierwsze prace ruszyły w listopadzie 1987 roku. Położenie stępki pod pierwszy okręt nastąpiło w kwietniu 1989 roku, natomiast wodowanie i chrzest odbył się dopiero w maju 1995 roku. Długi, sześcioletni okres prac na okręcie spowodowany był czterokrotnym wstrzymywaniem budowy w 1990, 1991, 1993 i 1995 roku. Pierwsze próby morskie rozpoczęły się w styczniu 1999 roku, a nie jak wcześniej zakładano w lipcu 1998 roku. opóźnienie to spowodowane było problemami z bardzo rozbudowaną elektroniką okrętową i systemem energetycznym. Próby ze stycznia 1999 roku bardzo szybko zostały przerwane i wznowione w marcu 1999 roku. Ostatecznie budowa została zakończona w styczniu 2000 roku, a lotniskowiec wszedł do służby w maju 2001 roku. Jednostka otrzymała nazwę "Charles de Gaulle" i jest największym okrętem wojennym jaki kiedykolwiek zbudowano w Europie.
Początkowo planowano budowę dwóch lotniskowców, z których drugi miał nazwywać się "Richelieu". Oba okręty miały zastąpić dwie stare i wysłużone jednostki typu Clemenceau, jednak koszty okazały się zbyt duże. Obecnie w służbie znajduje się tylko "Charles de Gaulle", a wcielenie do służby drugiego okrętu tego typu Francuska Marynarka Wojenna planuje dopiero na około 2015 rok. Jak na razie nie wiadomo jeszcze czy nowy okręt będzie o napędzie konwencjonalnym, czy jak "Charles de Gaulle" o napędzie atomowym. Jednak plany budowy kolejnej jednostki typu Charles de Gaulle mogą zostać anulowane, gdyż rozwiązania techniczne zastosowane w tym projekcie pochodzą z lat 80-tych XX wieku. W lutym 2004 roku rząd francuski oświadczył, że w grę może wchodzić większy okręt o wyporności około 50000 ton, który byłby napędzany konwencjonalnie. W sprawie konstrukcji takiego okrętu prowadzone są rozmowy z Wielką Brytanią, która także chce wcielić do swojej floty podobne okręty. Wspólny projekt i budowa znacznie obniżyłyby koszty i przyspieszyły czas budowy.
Jednostka "Charles de Gaulle" okazała się bardzo drogim okrętem, łącznie kosztującym 3,3 miliarda dolarów. Początkowo planowano, że koszt wyniesie 2,2 miliarda dolarów, jednak ponad 50% przyrost kosztów spowodowany był ciągłym wstrzymywaniem budowy i spowalnianiem tempa prac w skutek oszczędności budżetowych. Łącznie konstrukcja typu Charles de Gaulle trwała 11 lat, co spowodowało że przez krótki okres Francuska Marynarka Wojenna nie posiadała lotniskowców, gdyż do 2000 roku oba lotniskowce typu Clemenceau zostały sprzedane do Brazylii.
Podczas pierwszych prób morskich okrętu, które rozpoczęły się w styczniu 1999 roku, Francuska Marynarka Wojenna stwierdziła, że nowy lotniskowiec ma niewystarczające możliwości bojowe. Problem w szczególności dotyczył zbyt krótkiego skośnego pokładu lotniczego, z którego nie mogły korzystać samoloty wczesnego ostrzegania Northrop Grumann Corporation E-2C Hawkeye. Dodatkowo po wylądowaniu maszyny na pokładzie czas, który należało poświęcić do jej przetransportowania do hangaru był zbyt długi. Ostatecznie problem rozwiązano wydłużając skośny pokład startowy o 4,5 metra w części dziobowej. Podczas tych samych prób, we wrześniu 1999 roku pojawiły się problemy z wyhamowywaniem okrętu, które było zbyt wolne i odbywało się na zbyt długim dystansie. Problem ten ostatecznie usunięto w niecałe 3 miesiące później od wystąpienia usterki.
Lotniskowiec typu Charles de Gaulle zaprojektowany został jako typowy przedstawiciel swojej klasy. Podczas prac nad okrętem w pełni wykorzystano doświadczenia zdobyte podczas eksploatacji jednostek typu Clemenceau, jak również informacje przekazane przez sojuszników z NATO (North Atlantic Treaty Organization). Pokład lotniczy rozciąga się na całej długości okrętu i wzorem amerykańskich lotniskowców jest on dwukrotnie szerszy od szerokości linii wodnej. Skośny pas startowy odchylony jest od osi okrętu o 8,5 stopnia i ma on długość 199,5 metra. Cały pokład lotniczy wsparty jest na dużych sponsonach. Jako że typ Charles de Gaulle posiada napęd atomowy i nie potrzebne były przewody kominowe i czerpnie powietrza, nadbudówka została przesunięta ku dziobowi, a zaraz za nią umieszczono dwie amerykańskie hydrauliczne windy lotnicze firmy Jare Brown Brothers. Mają one kształt trapezu o długości 21 metrów i szerokości 12 metrów. Ich udźwig sięga 36 ton, co umożliwia transportowanie na jednej windzie dwóch myśliwców Dassault-Breguet Rafaele M. Na prawej burcie przed nadbudówką i daleko za nią znajdują się dwie dodatkowe windy, które przeznaczone są do transportu amunicji.
Hangar okrętu ma długość 138 metrów, szerokość 29 metrów i wysokość 6,1 metra. W porównaniu z jednostkami typu Clemenceau jest on o połowę niższy, jednak mieszczą się do niego wszystkie typy samolotów, które zostały zaokrętowane na lotniskowcu. Hangar jest w stanie pomieścić 23 samoloty i 2 śmigłowce, lub inne ich kombinacje. Pozostałe zaokrętowane maszyny parkowane są na pokładzie lotniczym, jednak istnieje możliwość zagęszczenia parkowania w hangarze i zmieszczenia w nim większej liczby maszyn.
Start z pokładu lotniskowca odbywa się poprzez dwie amerykańskie katapulty USN typu C13 Mod 3, które mają długość 75 metrów i są o 25 metrów dłuższe od katapult Mitchell-Brown typ BS5, które zastosowano na lotniskowcach typu Clemenceau. Każda z katapult USN typu C13 Mod 3 jest w stanie wyrzucić w powietrze 1 samolot w ciągu minuty o masie 25 ton, czyli w pełni uzbrojony i zatankowany myśliwiec Dassault-Breguet Rafaele M lub samolot wczesnego ostrzegania Northrop Grumann Corporation E-2C Hawkeye. Pierwsza katapulta umieszczona jest na pokładzie dziobowym po jego lewej stronie, natomiast druga znajduje się na pokładzie skośnym. Takie rozmieszczenia katapult zapewnia dużą przestrzeń do parkowania samolotów, jak również umożliwia jednoczesny start dwóm maszynom. Oznacza to, że z pokładu typu Charles de Gaulle co 30 sekund może startować 1 samolot.
Przyjmowanie na pokład lądujących samolotów odbywa się przy pomocy skośnego pokładu lotniczego, w poprzek którego na rufie na wysokości drugiej windy rozciągnięte są hydrauliczne liny hamujące. Elementem pomagającym w naprowadzaniu samolotów na pas startowy jest laserowy system DALAS (Dispositif d'Aide a L'appontage au LASer), który dostarczyła firma EADS (European Aeronautic Defence and Space Company), obecnie MBDA. Lądowanie maszyn odbywa się z prędkością 140 węzłów (261 km/h). W ciągu 12 minut lotniskowiec jest w stanie przyjąć na pokład 20 lądujących samolotów nawet przy stanie morza 6. Jest to możliwe dzięki komputerowemu systemowi stabilizacji Satrap (Systeme Automatique de TRAnqualistion), który składa się z trzech aktywnych podsystemów. Pierwszym z nich jest system bezwładnościowy, który obejmuje 12 wagoników z ołowianymi ciężarami o masie 22 ton każdy. Przemieszczają się one na szynach w poprzek kadłuba pod pokładem lotniczym, dzięki czemu przechyły okrętu zmniejszają się do 3 stopni. Drugim systemem są dwie pary stabilizatorów płetwowych, które umieszczone są w części dziobowej i rufowej. Trzecim podsystemem jest komputerowy system sterowania wychylenia płetw sterowych. Cały system Satrap pozwala zmniejszyć przechyły typu Charles de Gaulle do 0,5 stopnia przy stanie morza 6. Jedynym ograniczeniem przyjmowania lądujących samolotów przy tak wzburzonym morzu jest całkowita masa maszyny, która nie może przekraczać 25 ton. Dziennie lotniskowiec "Charles de Gaulle" jest w stanie przeprowadzić około 100 lotów bojowych, wysyłają grupy po 20 maszyn lub mniejsze eskadry dla utrzymania gotowości patrolu powietrznego przez całą dobę.
Przy projektowaniu jednostki napędowej starano się maksymalnie obniżyć koszty budowy, a jednocześnie zapewnić minimalną wymaganą moc. W wyniku tych prac zdecydowano się na zastosowanie dwóch niezależnych od siebie systemów, z których każdy składa się z ciśnieniowego reaktora atomowego chłodzonego wodą General Electric/Alsthom PWR Typ K15. Reaktory te stanowią modyfikację reaktorów jakie zostały zastosowane przy budowie balistycznych okrętów podwodnych o napędzie atomowym typu Le Triomphant. Każdy z tych reaktorów otrzymał swoje nazwy Adyton i Xena. Oba systemy posiadają własne wymienniki ciepła i napędzają dwie turbiny Alsthom 61MW o łącznej mocy 160000 KM. Cały przedział maszynowni umieszczony został na śródokręciu. Każdy z dwóch wałów śrubowych napędzany jest przez jedną turbinę. Dwie pięcioskrzydłowe śruby o stałym skoku mają średnicę 6 metrów i ważą po 30 ton. Maksymalna prędkość jednostki typu Charles de Gaulle wynosi 27 węzłów, natomiast zalecana prędkość marszowa nie powinna przekraczać 23,5 węzła. Gdy lotniskowiec napędzany jest tylko przez 1 reaktor, maksymalna prędkość spada do 20 węzłów. Francuski lotniskowiec może nieprzerwanie pływać przez 5 lat z prędkością 25 węzłów, co daje teoretyczny zasięg 1100000 Mm.
Jak na każdym okręcie tej klasy o sile jednostki świadczy posiadana grupa lotnicza. Francuski lotniskowiec jest w stanie pomieścić od 35 do 40 samolotów i śmigłowców. Podczas prób morskich na "Charles de Gaulle" stacjonowały różne typy samolotów i śmigłowców morskich. Prowadzono wówczas badanie przydatności poszczególnych maszyn, miedzy innymi myśliwców Vought F-8E Crusader, które pochodziły z lotniskowców typu Clemenceau. Ostatecznie zdecydowano, że w skład grupy lotniczej będzie wchodzić 10 myśliwców Dassault-Breguet Rafaele M, 24 samoloty myśliwsko-szturmowe Dassault-Breguet Super Etendard i 2 samoloty wczesnego ostrzegania Northrop Grumann Corporation E-2C Hawkeye. Obok samolotów na pokładzie stacjonują również śmigłowce Eurocopter AS 565 Panther lub NH Industries NH-90.
Obok sporej grupy lotniczej jednostka posiada również własne systemy uzbrojenia, które jednak nie są w stanie obronić okrętu przed zmasowanym atakiem. Systemy te jedynie wzmacniają zdolności obronne całego zespołu lotniskowcowego. Głównym uzbrojeniem jednostek typu Charles de Gaulle są 4 pionowe wyrzutnie Sylver A50 (SYsteme de Launcement VERtical) dla rakiet Aster 15 SAAM (Surface Anti-Air Missile) dostarczonych przez firmę Eurosam, która została wchłonięta przez MBDA i Thales. System z rakietami MBDA Aster 15 SAAM wykorzystuje trójwspółrzędny radar dozoru powietrznego Thales DRBJ-11B Arabel. Okręt posiada również 4 wyrzutnie Sadral (System d'Auto Defense Rapprochee Anti-aerienne Leger) PDMS (Point Defence Missile System) dla rakiet Mistral firmy Matra BAE Dynamics, która weszła w skład MBDA. Systemy uzbrojenia uzupełniają działka Giat Industries 20 mm. model 20F2, które rozmieszczone są po obu burtach okrętu. Bierną obrona przed nadlatującymi pociskami przeciwokrętowymi stanowi system przeciwdziałania elektronicznego Thales ARBB-33. Wykrywaniem nieprzyjacielskich wiązek radarowych i elektronicznych zajmuje się system Thales ARBR-21. Na pokładzie zainstalowano również dwie wyrzutnie pułapek termicznych CSEE AMBL-2A Sagaie (Systeme d'Autodefense pour la Guerre anti-missile Infra-rouge et Electro-magnetique) i system celów pozornych SLAT (Systeme de Lutte Anti-Torpilles) dla torped, który dostarczyło konsorcjum Euroslat składające się z WASS (Whitehead Alenia Sistemi Subaqua), DCN Ingenierie i Thales Underwater Systems.
Systemy obserwacji składają się z trójwspółrzędnego radaru dozoru powietrznego DRBJ-11B Arabel, radarów dozoru nawodnego i powietrznego DRBV-26D Jupiter oraz DRBV-15C Sea Tiger Mk 2. Wszystkie te radary zostały dostarczone przez farncuski Thales. Na wyposażeniu są także 2 radary nawigacyjne Racal Decca, obecnie Thales, 1229. Ponad to lotniskowiec posiada 2 systemy poszukiwania i śledzenia celów w podczerwieni Sagem DIBV-2A (Vampir MB). Kolejnym systemem działającym podczerwieni są 2 zestawy optroniczne Sagem DIBC-2A (Vigy-105), które wykorzystywane są do kierowania ogniem i obserwacji otoczenia. Do naprowadzania samolotów i śmigłowców wykorzystywany jest system TACAN (TACtical Air Navigation system), którego antena zainstalowana została na szczycie masztu. Lotniskowec "Charles de Gaulle" otrzymał najbardziej rozbudowaną wersję systemu dowodzenia i kierowania ogniem Senit 8 (Systeme de Traitement des Informations Tactiques). System ten zdolny jest do śledzenia 2000 obiektów, równoczesnego śledzenia 100 celów i równoczesnego kierowania atakiem na 10 celów. W lutym 2004 roku firma Thales została zakontraktowana na stworzenia nowego systemu dowodzenia i kierowania ogniem SIC 21, który ma zostać zainstalowany na typie Charles de Gaulle. Komunikację satelitarną zapewnia system Syracuse 2 (Systeme de Radio-Communication Utilisant un Satellite). Dodatkowo wykorzystywany jest cywilny system łączności satelitarnej Inmarsat (International Maritime Satellite Organisation).
Lotniskowiec typu Charles de Gaulle czyni z Francuskiej Marynarki Wojennej jedną z najpotężniejszych flot świata i jedyną w Europie posiadającą wielozadaniowy lotniskowiec o napędzie atomowym. Mimo dużej nowoczesności francuskiej konstrukcji, rozmiary okrętu są zbyt małe to prowadzenia operacji o zasięgu globalnym. Grupa lotnicza składająca się z od 35 do 40 samolotów może być wystarczająca do wypełniania misji pokojowych, jednak w przypadku prawdziwego konfliktu zbrojnego liczba ta może okazać się niewystarczająca. Wydaje się, że suma 3,3 miliarda dolarów, którą należało zapłacić za lotniskowiec, byłaby lepiej wykorzystana przy budowie większego okrętu o wyporności około 50000 ton. Stosunkowo małe rozmiary typu Charled de Gaulle spowodowane były chęcią zastosowania jednostki napędowej, która była już opracowana i miała być zastosowana na balistycznych okrętach podwodnych o napędzie atomowym typu Le Triomphant. Takie rozwiązania zredukowało koszty i skróciło czas projektowania. Zaletą francuskiego lotniskowca jest sam fakt posiadania napędu atomowego, dzięki któremu okręt ma praktycznie nieograniczony zasięg. Sprawia również mniej kłopotów logistycznych, gdyż nie ma konieczności uzupełniania dużych ilości paliwa napędowego na morzu. Dzięki temu jednostki zaopatrzeniowe mogą skupić się jedynie na dostarczaniu paliwa lotniczego i amunicji, pozostawiając paliwo napędowe tylko dla okrętów eskorty. Ogólnie typ Charles de Gaulle jest udaną konstrukcją, z której francuski przemysł okrętowy może być dumny.
|
