|
|
Okręty rosyjskie:
Okręty indyjskie:
Okręt w służbie polskiej:
|
Projekt okrętów typu Kashin, znanego również jako projekt 61, powstał w drugiej połowie lat 50-tych XX wieku. Były to pierwsze radzieckie niszczyciele, które zaprojektowano i wybudowano całkowicie w oparciu o technologię powojenną. Co więcej były to pierwsze niszczyciele, na których od samego początku planowane było umieszczenie rakietowych systemów uzbrojenia. Również jako pierwsze okręty tych rozmiarów otrzymały one napęd w systemie COGAG, czyli całkowicie złożony z turbin gazowych.
Zgodnie z założeniami projektowymi jednostki typu Kashin miały za zadanie bronić grup okrętów przed zagrożeniami ze strony okrętów podwodnych i nisko lecących samolotów oraz pocisków przeciwokrętowych. Zaraz po wcieleniu do służby w grudniu 1962 roku pierwszego okrętu typu Kashin o nazwie "Komsomolets Ukrainy", jednostka przydzielona została do zadań obrony wybrzeża. Podobne zadania wypełniały następne oddawane do służby okręty, jednak w maju 1966 roku niszczyciele zostały przeklasyfikowane na duże okręty zwalczania okrętów podwodnych. W czerwcu 1977 roku typ Kashin ponownie został przeklasyfikowany na okręty rakietowe, ale w październiku 1980 roku wrócono do poprzedniej klasyfikacji jednostek zwalczania okrętów podwodnych.
W budowę okrętów projektu 61, na zachodzie znanych jako typ Kashin, głównie zaangażowana była stocznia imienia 61 Komunardów w Nikolajevie. Skonstruowała ona aż 20 jednostek, z których 5 ostatnich o nazwach "Nadezhnyy", "Gubitel'nyy", "Lovkiy", Tolkovoy" i "Tverdyy" sprzedanych zostało Indyjskiej Marynarce Wojennej. Budowa pierwszego okrętu w tej stoczni o nazwie "Komsomolets Ukrainy" rozpoczęła się we wrześniu 1959 roku. Wodowanie miało miejsce w grudniu 1960 roku, a oficjalne wcielenie do służby w grudniu 1962 roku. Stocznia imienia Żdanowa w Leningradzie również dostała zamówienie na budowę jednostek typu Kashin. Łącznie stocznia ta skonstruowała 5 jednostek, które nosiły nazwy "Obraztsovy", "Odarenny", "Steregushchy", "Ognevoy" i "Slavny". Pierwszy niszczyciel, który skonstruowany został w stoczni imienia Żdanowa w Leningradzie nosił nazwę "Obraztsovy", a jego budowa trwała od lipca 1963 roku do lutego 1964 roku. Wszystkie okręty przeznaczone dla ówczesnej Radzieckiej Marynarki Wojennej wybudowane zostały do lutego 1972 roku.
Na początku lat 70-tych XX wieku rozpoczęła się modernizacja okrętów projektu 61, znanych także jako typ Kashin. Głównym celem przebudowy było zwiększeni możliwości zwalczania okrętów podwodnych poprzez dodanie lądowiska dla śmigłowca. Jednak zadbano również o wzrost możliwości zwalczania celów nawodnych. Na zmodernizowanych niszczycielach pojawiły się wyrzutnie dla rakiet przeciwokrętowych, które uczyniły z tych okrętów jednostki bardziej wielozadaniowe. Niszczyciele, które poddane zostały modernizacji w Rosji znane są jako projekt 61M, natomiast na zachodzie określono je mianem typu Kashin Mod.. Łącznie do standardów projektu 61M dostosowano 6 najmłodszych okrętów. Modernizacja pierwszego z nich o nazwie "Ognevoy", ukończonego w maju 1963 roku, rozpoczęła się w 1971 roku. Pozostałe niszczyciele "Slavny", "Stroyny", "Smyshleny" i "Smely" przeszły przebudowę odpowiednio w latach 1973 - 1975, 1980 - 1981, 1975 - 1977 oraz 1972 - 1974. Ostatni okręt, który należy do typu Kashin Mod., o nazwie "Sderzhanny" wybudowany został między marcem 1971 roku a lutym 1972 roku. Właśnie w tym czasie rozpoczął się program modernizacji do standardów projektu 61M, dlatego jednostka "Sderzhanny" nie przeszła takiej przebudowy jak pozostałe okręty, a od razu ukończona została jako typ Kashin Mod..
Kadłub niszczycieli typu Kashin ma długość całkowitą 146,2 metra i szerokość 15,8 metra. Wyporność pełna równa jest 1510 tonom. Kadłub okrętów, które przeszły modernizację do standardów typu Kashin Mod. ma zwiększoną wyporność pełną do 5950 ton. Takie same parametry jak jednostki typu Kashin Mod. mają okręty wybudowane dla Indyjskiej Marynarki Wojennej, z tym że długość kadłuba została nieco wydłużona do 146,5 metra. Kadłub wszystkich wersji typu Kashin jest dość charakterystyczny. Wysoki dziób powoli aż do śródokręcia obniża się w stronę rufy. Wnętrze jednostek typu Kashin podzielone zostało na 13 wodoszczelnych grodzi, które wysokością sięgają do pokładu głównego. Grodzie te zapewniały dobrą pływalność okrętów, nawet w przypadku całkowitego zalania trzech grodzi.
Napęd niszczycieli typu Kaschin we wszystkich wersjach zaprojektowany został w systemie COGAG. Jest to napęd typu M-3, który składa się z czterech turbin gazowych DE-59, w tym dwie DE-59P i dwie DE-59L, o łącznej mocy 96000 KM. Moc wyprodukowana przez turbiny gazowe przekazywana była na 2 wały śrubowe, na końcu których znajdowały się trzypłatowe śruby. System ten dawał prędkość maksymalną rzędu 39 węzłów, która została odnotowana na okrętach "Komsomolets Ukrainy" i "Provorny". Maksymalny zasięg jednostek to 3500 Mm, które można przepłynąć przy prędkości 18 węzłów. Spaliny z systemu napędowego odprowadzane są do dwóch kominów, z których każdy ma 2 wyloty. Oba kominy są bardzo niskie. Pierwszy z nich znajduje się na śródokręciu miedzy przednim a tylnym masztem radarowym, natomiast drugie umiejscowiony został daleko za śródokręciem. Ciepło gazów wylotowych z kominów zostało zredukowane o połowę dzięki zainstalowaniu systemu chłodzenia powietrzem przy wylotach kominów. Dzięki temu zredukowana została skuteczność pocisków przeciwokrętowych, które naprowadzane były na wytwarzane przez cel ciepło.
Głównym zadaniem jednostek typu Kashin i typu Kashin Mod. była walka z nieprzyjacielskimi okrętami podwodnymi. Do tego celu na śródokręciu zainstalowana była wyrzutnia torped kalibru 533 mm. model PTA-53 dla torped SET-53M. Po modernizacji sześciu jednostek do standartu Kashin Mod. (projekt 61M), okręty te otrzymały nowsze torpedy SET-65E. Zaraz za wyrzutnią torpedową na lewej i prawej burcie znajdowały się wyrzutnie rakietowych bomb głębinowych RBU-1000 dla rakietowych bomb głębinowych RGB-60. Wyrzutnie te zostały zdemontowane na niszczycielach typu Kashin Mod., a w ich miejsce pojawiły się przeciwlotnicze artyleryjskie zestawy obrony bezpośredniej. Zarówno okręty projektu 61 i projektu 61M wyposażone były w dwie nowsze wyrzutnie rakietowych bomb głębinowych typu RBU-6000. Zainstalowane one były przed przednią nadbudówką. Dodatkowo na rufie umieszczono tory dla zwykłych bomb głębinowych. Tory te usunięto na jednostkach przebudowanych do standardu typu Kashin Mod.. W ich miejsce pojawił się pokład lotniczy dla jednego śmigłowca Kamov Ka-25 Hormone A, dzięki któremu znacznie zostały zwiększone możliwości zwalczania okrętów podwodnych. Jednak nie przewidziano miejsca na hangar, co sprawiło że pokład lotniczy był jedynie platformą do lądowania i startowania maszyn, a na samej jednostce na stałe nie był zaokrętowany śmigłowiec. Problemem było również samo zatankowanie i uzbrojenie maszyny, która już wylądowała na platformie lotniczej.
Kolejnym zadaniem przewidzianym dla niszczycieli projektu 61 i projektu 61M była obrona przeciwlotnicza większych grup okrętów. Do tego celu jednostki typu Kashin (projekt 61) wykorzystywały rakiety V-600 (SA-N-1A Goa). Okręty typu Kashin Mod. (projekt 61M) wyposażono w nowszą wersję tych rakiet, które znane są jako V-601 (SA-N-1B Goa). Na obu wersjach jednostek pociski wystrzeliwane były z dwóch wyrzutni Zif-101, które rozmieszczone były po jednej na dziobie i rufie. Jednak w przypadku projektu 61 wyrzutnie te należały do systemu 4K-90 M-1 Volna, a w przypadku projektu 61M do systemu 4K-91 M-1M Volna-M. Zastosowany na niszczycielach typu Kashin w obu wersjach system rakietowy wymagał zainstalowania dwóch radarów Yatagan (Peel Group), które zajmowały się kierowaniem rakiet V-600 (SA-N-1A Goa) i V-601 (SA-N-1B Goa). Co ciekawe okręty nie zostały wyposażone w jakikolwiek artyleryjski system przeciwlotniczy. W znaczący sposób wpłynęło to na obronność jednostek, które nie posiadały zestawów tak zwanej ostatniej szansy. Ten błąd naprawiono na niszczycielach typu Kashin Mod.. W miejscu gdzie wcześniej zainstalowane były wyrzutnie rakietowych bomb głębinowych RBU-1000, umieszczono 4 działka kalibru 30 mm. model AK-630. Ich kierowaniem zajmowały się 2 radary MR-123 Vympel (Bass Tilt).
W latach 1974 - 1978 jeden z niszczycieli typu Kashin (projekt 61) o nazwie "Provorny" został dostosowany do wystrzeliwania pocisków przeciwlotniczych 9M-38 (SA-N-7 Gadfly), które współpracowały z systemem 9K-90 M-22 Uragan. Był to zupełnie nowy system przeciwlotniczy, który miał przejść wszelkie próby właśnie na niszczycielu "Provorny". Okręt ten został skonstruowany w czasie od lutego 1961 roku do kwietnia 1962 roku, a jego wejście do służby przypadło na grudzień 1964 roku. Modernizacja dostosowująca do wystrzeliwania rakiet 9M-38 (SA-N-7 Gadfly) doprowadziła do zmiany nazwy projektu tej jednostki z projektu 61 na projekt 61E.
Możliwość walki z okrętami nawodnymi była bardzo ograniczona. Uzbrojenie tego typu składało się tylko z dwóch armat kalibru 76,2 mm. model AK-276. Pierwsza z tych armat umieszczona była na pokładzie dziobowym, a druga na pokładzie rufowym. Kierowaniem ogniem tej artylerii zajmowały się 2 radary MR-105 Turel (Owl Screch). Dopiero modernizacja do standardów projektu 61M poprawiła możliwości walki z nieprzyjacielskimi okrętami nawodnymi. W rufowej części jednostek dostosowanych do standardów typu Kashin Mod. zainstalowano 4 wyrzutnie KT-15M systemu P-15 Termit-R, z których dwie znajdowały się na lewej burcie, a dwie pozostałe na prawej. Z wyrzutni tych wystrzeliwane były przeciwokrętowe rakiety 4K-40M (SS-N-2C Styx), a ich łączna ilość wynosiła 4 sztuki. Dzięki dodaniu pocisków przeciwokrętowych w znaczący sposób wzrósł zasięg rażenia, co automatycznie pociągnęło za sobą wzrost możliwości walki z wrogimi jednostkami nawodnymi.
Wyposażenie elektroniczne okrętów projektu 61 i projektu 61M było identyczne. System obserwacji przestrzeni powietrznej składał się z trójwspółrzędnego radaru MR-310U Angara-M (Head Net-C) oraz dwuwspółrzędnego radaru MR-500 Kliver (Big Net). Nawigacją zajmowały się 2 radary Don Kay lub Don 2. Systemy wykrywania okrętów podwodnych również były takie same na obu wersjach niszczycieli typu Kashin. Były to hydrolokator kadłubowy aktywny MG-335 Platina (Bull Horn) i hydrolokator o zmiennej głębokości zanurzania pasywny MG-325 Vega (Mare Tail).
Uzupełnieniem urządzeń elektronicznych były systemy walki elektronicznej. Wyposażenie w te systemy było identyczne o okrętach typu Kashin i typu Kashin Mod.. Zakłócaniem pracy wrogich radarów i systemów naprowadzania rakiet przeciwokrętowych zajmował się system przeciwdziałania elektronicznego Bell Squat. Kolejnym elementem systemu obronnego przed nadlatującymi pociskami były 4 wyrzutnie pułapek termicznych PK-16. Wykrywaniem emisji nieprzyjacielskich sygnałów radarowych i elektronicznych zajmował się odbiornik Start-2 (Bell Shroud). okręty projektu 61 i projektu 61M wyposażone były także 2 holowane systemy celów pozornych, które miały chronić przed nadpływającymi torpedami.
Ogólnie rosyjskie niszczyciele typu Kashin były jednostkami dość udanymi, choć w ich wyposażeniu istniały pewne niedociągnięcia, które sprawiały że wartość bojowa była niższa. Były to pierwsze okręty, w których od początku przewidywano uzbrojenie w przeciwlotniczy system rakietowy. Dzięki tym jednostkom radzieccy konstruktorzy zyskali doświadczenie w dziedzinie budowania okrętów wyposażonych w systemy rakietowe.
Minusem systemu przecilotniczego zamontowanego na jednostkach typu Kashin był radar kierowania pocisków Yatagan (Peel Group), który potrzebował aż pięciu minut do osiągnięcia gotowości do użycia. Kolejną wadą był brak lądowiska i hangaru dla śmigłowca, który ograniczał możliwości walki z okrętami podwodnymi. Jednak należy pamiętać, że w drugiej połowie lat 50-tych XX wieku, kiedy niszczyciele typu Kashin były projektowana, zaokrętowanie na pokładzie śmigłowca nie było jeszcze tak oczywiste jak dzisiaj. Wraz z początkiem lat 70-tych XX wieku rozpoczęto modernizację sześciu niszczycieli do standardów projektu 61M. Starano się zwiększyć możliwości zwalczania okrętów podwodnych poprzez dodanie na rufie lądowiska dla jednego śmigłowca. Mimo tego zabiegu niewiele udało się polepszyć zdolności bojowe, gdyż na jednostce nie było miejsca na hangar. W rzeczywistości pokład lotniczy dla śmigłowca był tylko lądowiskiem, na którym ciężko było zatankować, czy uzbroić maszynę. Z dzisiejszego punktu widzenia następną wadą był brak odpowiednich systemów zwalczania okrętów nawodnych. Składał się on tylko z artylerii głównej. Problem ten usunięto na okrętach typu Kashin Mod., które otrzymały rakiety 4K-40M (SS-N-2C Styx). Inną wadą usuniętą dopiero na sześciu zmodernizowanych jednostkach był brak systemu obrony bezpośredniej przed pociskami przeciwokrętowymi.
Łącznie ówczesna radziecka Marynarka Wojenna otrzymała aż 20 okrętów typu Kashin, z których ostatni wszedł do służby w 1973 roku. Wszystkie jednostki zostały rozlokowane w różnych flotach. Do Floty Morza Czarnego trafiły jednostki projektu 61 o nazwach "Komsomolets Ukrainy", "Provorny", "Krasny Kavkaz", "Reshitelny", "Smetlivy", "Krasny Krym" i "Skory". Prócz tego do Floty Morza Czarnego przydzielony został niszczyciel projektu 61M o nazwie "Sderzhanny". Flota Morza Północnego otrzymała okręt "Soobrazitelny" projektu 61 i jednostki "Ognevoy", "Stroyny" oraz "Smyshleny" projektu 61M. W skład Floty Bałtyckiej weszły okręty "Obraztsovy", "Slavny" i "Smely", z których tylko ten pierwszy należał do projektu 61. Flota Pacyfiku otrzymała niszczyciele "Odarenny", "Otvazhny", "Steregushchy", "Strogiy" oraz "Sposobny", które nie były zmodernizowaną wersją Kashin Mod.. Obecnie w składzie Rosyjskiej Marynarki Wojennej znajduje się tylko jedna jednostka typu Kashin Mod. o nazwie "Sderzhanny". Pozostałe okręty zostały wycofane z pierwszej linii do 1999 roku. Zostały one złomowane, lub oczekują na złomowanie. Jeden z nich o nazwie "Smely" sprzedany został Polskiej Marynarce Wojennej i w niej znajdował się w służbie do 2003 roku, by następnie trafić na złomowisko.
Jeden z niszczycieli typu Kashin projektu 61 o nazwie "Otvazhny" uległ tragicznemu wypadkowi, który miał miejsce w sierpniu 1974 roku. Nastąpiła wtedy potężna eksplozja rakiet V-600 (SA-N-1A Goa) znajdujących się w rufowym magazynie. W wyniku tej tragedii zginęło 200 marynarzy, a uszkodzenia okrętu okazały się na tyle poważne, że zatoną na Morzu Czarnym.
Rosyjskimi okrętami typu Kashin Mod. zainteresowana była Indyjskia Marynarka Wojenna. Zdecydowała się ona na zakup pięciu niszczycieli tego typu, które znajdowały się już w budowie i nosiły nazwy "Nadezhnyy", "Gubitel'nyy", "Lovkiy", Tolkovoy" i "Tverdyy". Po podpisaniu stosownej umowy w projekcie wprowadzone zostały istotne zmiany. W ten sposób powstała kolejna wersja okrętów, która znana jest jako typ Kashin II, w oznaczeniu rosyjskim projekt 61MP. W Indyjskiej Marynarce Wojennej niszczyciele typu Kashin II znane są jako typ Rajput, od nazwy pierwszej zbudowanej i przekazanej indyjskiej flocie jednostki.
Konstrukcja wszystkich pięciu okrętów powierzona została stoczni imienia 61 Komunardów w Nikolajevie, jeszcze gdy jednostki przeznaczone były dla Radzieckiej Marynarki Wojennej. Dokończenie budowy dla Indyjskiej Marynarki Wojennej odbyło się w tej samej stoczni, a wszystkie niszczyciele powstały w latach 1976 - 1986. Pierwsza jednostka "Rajput" (ex "Nadezhnyy") została przekazana indyjskiej flocie we wrześniu 1980 roku. Wraz z okrętem "Rana" (ex "Gubitel'nyy"), przekazanym do służby w czerwcu 1982 roku, została przydzielona do portu w Bombaju (Mumbai). Kolejne dwie jednostki "Ranjit" (ex "Lovkiy") i "Ranvir" (ex "Tolkovoy") oddane zostały do służby odpowiednio w listopadzie 1983 roku i październiku 1986 roku. Okręty te przydzielono do poru w Vishakapatnam. Ostatni niszczyciel "Ranvijay" (ex "Tverdyy") znalazł się w szeregach floty w styczniu 1988 roku i podobnie jak dwie pierwsze jednostki jego bazą macierzystą jest Bombaj. Obecnie bazą macierzystą pierwszych trzech niszczycieli "Rajput", "Rana" i "Ranjit" jest port w Vizag, a ostatniej pary "Ranvir" i "Ranvijay" port w Bombaju. Okręt "Rajput" służy w Indyjskiej Marynarce Wojennej jako okręt doświadczalny, na którym testowane są nowe rodzaje systemów elektronicznych i uzbrojenia.
Zasadnicze zmiany w porównaniu z projektem 61M, lub też typem Kashin Mod., wprowadzone w projekcie 61MP, znanym także jako typ Kashin II, zaszły w rufowej części niszczycieli. Została tam zdemontowana armata kalibru 76,2 mm. model AK-276, a w jej miejsce pojawił się hangar dla śmigłowca. Maszyna transportowana jest do niego poprzez windę umieszczoną na pokładzie lotniczym. Na jednostkach typu Rajput może być zaokrętowany rosyjski śmigłowiec Kamov Ka-28 Helix A lub indyjska maszyna HAL (Hindustan Aeronautics Ltd.) Chetak. Dzięki wyodrębnieniu miejsca na hangar indyjskie niszczyciele posiadają znacznie lepsze możliwości zwalczania okrętów podwodnych, niż obie poprzednie wersje Kashin oraz Kashin Mod.. Pozostałe systemy zwalczania okrętów podwodnych pozostały niezmienione i składają się z wyrzutni torpedowej kalibru 533 mm. model PTA-53 dla torped SET-65E oraz dwóch wyrzutni rakietowych bomb głębinowych RBU-6000 dla rakietowych bomb głębinowych RGB-60.
Podobnie jak niszczyciele typu Kashin Mod., indyjskie okręty posiadają rakietowy system zwalczania okrętów nawodnych. Typ Rajput wykorzystuje rakiety 4K-51 (SS-N-2D Styx), które są ulepszoną wersją pocisków 4K-40M (SS-N-2C Styx), zastosowanych na rosyjskich niszczycielach typu Kashin Mod.. Rakiety 4K-51 (SS-N-2D Styx) wykorzysują system P-22 Termit-R i wystrzeliwane są z czterech wyrzutni KT-15M. Umieszczone są one w przedniej części okrętu po dwie na lewej i prawej burcie. Okręt "Rajput" nie jest wyposażony w rakiety 4K-51 (SS-N-2D Styx), gdyż obecnie prowadzi on doświadczenia z nowymi indyjskimi pociskami PJ-10 BrahMos, które opracowała firma BrahMos Aerospace Private Limited. Pierwsze próbne odpalenie z pokładu niszczyciela miało miejsce w lutym 2003 roku. W kwietniu 2005 roku przeprowadzony został test, w którym rakieta PJ-10 BrahMos trafiła w wycofany ze służby indyjski okręt. Jednostka cel dosłownie rozsypała się na kawałki na skutek siły wybuchu i energii kinetycznej wynikłej z supersonicznej prędkości pocisku. Być może w przyszłości wszystkie okręty typu Rajput uzbrojone zostaną w rakiety PJ-10 BrahMos firmy BrahMos Aerospace Private Limited. Uzupełnieniem uzbrojenia zwalczania okrętów nawodnych jest dziobowa armata kalibru 76,2 mm. model AK-276, która kierowana jest za pomocą radaru MR-105 Turel (Owl Screch).
Na pierwszych trzech niszczycielach "Rajput", "Rana" i "Ranjit" głównym systemem zwalczania celów powietrznych są dwie wyrzutnie Zif-101 systemu 4K-91 M-1M Volna-M dla rakiet V-601 (SA-N-1B Goa), które kierowane są za pomocą dwóch radarów Yatagan (Peel Group). Zaraz po oddaniu do służby okrętów "Ranvir" i "Ranvijay", jednostki te posiadały ten sam rakietowy system przeciwlotniczy co pierwsze niszczyciele. Jednak do 2005 roku te dwie jednostki zostały zmodernizowane i zamiast rosyjskiego systemu z rakietami V-601 (SA-N-1B Goa) otrzymały inny system, który wykorzystuje izraelskie pociski IAI (Israel Aircraft Industries) Barak. Ich kierowaniem zajmują się 2 radary IAI Elta EL/M-2221. System z izraelskimi rakietami przeciwlotniczymi pierwszy raz zastosowany został w 2003 roku na okręcie "Ganga", który należy do typu Godavari. Do obrony bezpośredniej jednostki "Rajput", "Rana" i "Ranjit" wykorzystują 4 działka kalibru 30 mm. model AK-230. Ogień z tych działek kierowany jest za pomocą dwóch radarów, które w oznaczeniu zachodnim znane są jako Drum Tilt. Na pozostałych dwóch jednostkach "Ranvir" i "Ranvijay" zainstalowano nowsze dziłka kalibru 30 mm. model AK-630, które kierowane są za pomocą radarów MR-123 Vympel (Bass Tilt).
Wyposażenie w systemy dozoru nawodnego i powietrznego jest takie samo, jakie zainstalowane było na rosyjskich niszczycielach typu Kashin Mod.. Składa się ono z trójwspółrzędnego radaru dozoru powietrznego MR-310U Angara-M (Head Net-C), dwuwspółrzędnego radaru dozoru powietrznego MR-500 Kliver (Big Net-A) oraz dwóch radarów nawigacyjnych Don Kay. Wyposażenie hydrolokacyjne w zasadzie również nie uległo zmianie w stosunku do wersji Kashin Mod.. Składa się z hydrolokatora kadłubowego aktywnego MG-335 Platina (Bull Horn) oraz hydrolokatora o zmiennej głębokości zanurzania pasywnego MG-311 Vycheda, zamiast MG-325 Vega (Mare Tail), który zainstalowany jest na jednostkach rosyjskich. Jest całkiem możliwe, że na indyjskich niszczycielach typu Rajput został zainstalowany system dowodzenia EMCCA (Electronic Modular Command & Control Applications), który opracowała firma Bharat Electronics Ltd.. Stanowi on odmianę włoskiego systemu Alenia Marconi Systems, obecnie MBDA IPN-10 z odpowiednio zmodyfikowanym programem do obsługi radzieckich systemów uzbrojenia. Inną nowością w stosunku do okrętów rosyjskich jest zainstalowanie systemu łączności satelitarnej, która zapewniana jest przez terminal typu JRC systemu Inmarsat SATCOM.
Uzupełnieniem czujników okrętowych są systemy walki elektronicznej. Początkowo były one takie, jak na rosyjskich okrętach typu Kashin Mod.. Składały się z systemu przeciwdziałania elektronicznego Bell Squat, odbiornika emisji sygnałów radarowych i elektronicznych Start-2 (Bell Shroud) i czterech wyrzutni pułapek termicznych PK-16. Indyjskie okręty nie posiadały holowanych systemów celów pozornych dla torped. W latach 1993 - 1994 zamontowano nowy odbiornik emisji sygnałów radarowych i elektronicznych Bharat Electronics Ltd. Ajanta Mk 2C, który zastąpił rosyjski system Start-2 (Bell Shroud).
Okręty typu Rajput nie są najnowocześniejszymi jednostkami służącymi w Indyjskiej Marynarce Wojennej. Jednak liczne unowocześnienia wprowadzone na tych niszczycielach sprawiły, że okręty te będą jeszcze służyć przez jakiś czas, stanowiąc cenne uzupełnienie stanu indyjskiej floty.
Polska Marynarka Wojenna była w posiadaniu jednej jednostki typu Kashin Mod. Niszczyciel został wydzierżawiony od Radzieckiej Marynarki Wojennej, w której okręt nosił nazwę "Smely". Znajdował się on w składzie Floty Morza Czarnego, do której przydzielony został w styczniu 1970 roku. Podniesienie polskiej bandery i nadanie nazwy ORP Warszawa (271) odbyło się 9 stycznia 1988 roku w Gdyni. Okręt stał się jednostką flagową Polskiej Marynarki Wojennej i przydzielony został do Trzeciej Flotylli Okrętów imienia komandora Bolesława Romanowskiego, która stacjonowała w Gdyni-Oksywiu. W 1992 roku, po rozmowach z rządem rosyjskim jednostka została odkupiona wraz z dwoma okrętami podwodnymi typu Foxtrot projektu 641, które zaoferowane zostały po cenie złomu. Niszczyciel ORP Warszawa (271) skreślony został ze stanu floty 1 grudnia 2003 roku, a oficjalne opuszczenie bandery odbyło się 5 grudnia w Gdyni. Po wycofaniu jednostki z pierwszej linii wystawiono ją na sprzedaż. Jej kupnem zainteresowana była Indyjska Marynarka Wojenna, która zamierzała wykorzystać okręt jako magazyn części zamiennych dla niszczycieli typu Rajput, które znajdowały się w służbie w indyjskiej flocie. W efekcie końcowym transakcja nie doszła do skutku, gdyż cena okazała się zbyt wysoka. Ostatecznie w sierpniu 2005 roku ORP Warszawa (271) wyruszyła na holu z portu w Gdyni w ostatni rejs do stoczni złomowej.
Wydzierżawienie przez Polską Marynarkę Wojenną rakietowego niszczyciela typu Kashin Mod. było raczej kwestią prestiżową niż praktyczną. Tak duża jednostka nie była potrzebna polskiej flocie, która w zasadzie operowała jedynie na Bałtyku i skupiała się na obronie własnych wód terytorialnych. Doktryna ta zmieniła się dopiero po wstąpieniu do NATO (North Atlantic Treaty Organization), kiedy polska flota wydelegowała kilka jednostek do sił międzynarodowych. Jednak nie można było przydzielić do tych sił niszczyciela ORP Warszawa (271), gdyż okręt nie spełniał wymogów NATO. W Radzieckiej Marynarce Wojennej jednostka została wcielona do służby w grudniu 1968 roku i w chwili przystąpienia do Paktu Północno-atlantyckiego liczyła sobie 31 lat. Co prawda w drugiej połowie lat 90-tych XX wieku przeprowadzona została modernizacja mająca dostosować jednostkę do wymogów NATO, jednak prace objęły tylko wymianę systemów łączności. Nieprzydatność niszczyciela wyraźnie uwidaczniała się w potrzebie silnej osłony przeciwlotniczej, której lotnictwo marynarki wojennej nie było w stanie zapewnić. Z tego względu zasięg działania ORP Warszawa (271) ograniczał się jedynie do odległości kilku mil od brzegu, w zasięgu lądowych rakietowych systemów przeciwlotniczych.
Ważniejsze wydarzenia ze służby ORP Warszawa (271) ograniczają się jedynie do udziału w międzynarodowych ćwiczeniach morskich. W maju 1997 roku jednostka bierze udział w ćwiczeniach Murena'97, a następnie w maju 1998 roku w manewrach Rekin'98. W 1999 roku niszczyciel uczestniczy w ćwiczeniach Pirania'99 i Passex'99, które odbyły się odpowiednio w maju i sierpniu. Prócz tego okręt brał udział w ćwiczeniach z serii Baltops. Warte odnotowania są także zagraniczne wizyty. Pierwsze 3 miały miejsce w 1989 roku. W maju tego roku ORP Warszawa (271) zawinęła do Londynu, we wrześniu do Sztokholmu, a w październiku do Warnemunde i Rostocku. Kolejny rejs do zagranicznych portów odbył się w 1992 roku. W kwietniu niszczyciel zawinął do Kilonii, a we wrześniu do Amsterdamu.
|
