Zestaw model Mk 15 Phalanx Block 0 oficjalnie wszedł do służby w marynarce wojennej Stanów Zjednoczonych w 1988 roku. Od tego czasu system był sukcesywnie unowocześniany, zmieniając się z wyspecjalizowanego uzbrojenia przeciwlotniczego na bardziej wielofunkcyjne.
Mk 15 Phalanx Block 1 Baseline 0:
|
Zestaw w wersji Mk 15 Block 1 Baseline 0 wszedł do służby w amerykańskiej flocie w 1988 roku na pancerniku USS Wisconsin (BB 64). Jego opracowanie było wynikiem rocznych testów przeprowadzonych na wycofanym ze służby niszczycielu USS Stoddart (DD 566), które trwały od listopada 1983 roku.
W porównaniu do pierwszej serii systemu, rozszerzona została wertykalna rozpiętość działania działka do zakresu od minus 20 stopni do plus 80 stopni. Z kolei pojemność bębna amunicyjnego zwiększono z 990 do 1550 sztuk nowych wolframowych naboi podkalibrowych z sabotem model Mk 149 Mod. 4. Skrócono także czas przeładowania do około pięciu minut. Osiągnięto to dzięki urządzeniu ładująco-wyładowującemu, które montuje się do systemu ładowniczego bębna amunicyjnego. Uprzednio beztaśmowo połączone ze sobą naboje przymocowane są do urządzenia ładująco-wyładowyjącego, które obraca bębnem amunicyjnym, aby wydobyć łuski z wystrzelonych pocisków i ponownie połączyć je w sposób beztaśmowy. Tak zczepione łuski naboi chowane są następnie do specjalnych kaset amunicyjnych. Jednocześnie nowe pociski ładowane są do bębna. Wyposażenie elektroniczne zestawu model Mk 15 Phalanx Bolck 1 Baseline 0 także nieco różniło się od poprzedniej wersji. Radar poszukujący otrzymał nową wieloimpulsową antenę, która miała możliwość przechwytywania celów pod większym kątem, dochodzącym do 70 stopni. Była to odpowiedź na radzieckie rakiet przeciwokrętowe, które mogły atakować jednostki pod dużymi kątami.
Podczas eksploatacji zestawu model Mk 15 Phalanx Block 0 okazało się, że działko model M61A1 Vulcan miało problemy z korozją, która wywoływana była przez wodę morską. By temu zapobiec wersja Block 1 Baseline 0 wyposażona została w specjalne osłony wieżyczki model Mk 72, które miały ją chronić przed obryzganiem wodą. W późniejszych wersjach zestaw konstruowany był z materiałów odpornych na korozję i bez osłon. Wszystkie wprowadzone zmiany zaowocowały zwiększeniem masy zestawu model Mk 15 Phalanx Block 1 Baseline 0 do 6120 kilogramów.
Mk 15 Phalanx Block 1 Baseline 1:
|
Od połowy lat 80-tych XX wieku przez całą dekadę kontynuowano prace badawcze nad zestawem artyleryjskim model Mk 15 Phalanx. Zaowocowało to wprowadzeniem kolejnych innowacji do wersji Block 1 Baseline 0, które określono jako linię rozwojową Baseline 1. Obejmowała ona zwiększenie szybkostrzelności działka do 4500 strzałów na minutę oraz na wymianie silnika hydraulicznego, poruszającego wieżyczkę model Mk 72, na silnik pneumatyczny. Poprawiono także czułość radaru poszukującego.
Mk 15 Phalanx Block 1 Baseline 2:
|
Kolejna innowacja wprowadzona do zestawu w wersji Block 1 znana jest jako linia rozwojowa Baseline 2. Wylot lufy działka model M61A1 Vulcan otrzymał hamulec, który zmniejszał prędkość wylotową pocisków oraz rozproszenie prowadzonego ognia. Zestawy w wersji Block 0 oraz wszystkich linii rozwojowych Block 1 instalowane były zarówno na okrętach wyposażonych w zintegrowany system dowodzenia i kierowania ogniem AEGIS, jak i nie posiadających go. Mimo że znajdowały się na platformach z AEGIS to w żaden sposób nie były zintegrowane z nim.
Krótko po wprowadzeniu do służby systemu w wersji Block 1 Baseline 2 opracowana została nowa seria Mk 15 Phalanx Block 1A. Podstawową zmianą w stosunku do poprzedniego zestawu było zastosowanie nowego komputera przetwarzającego dane HOLC (High Order Language Computer). Miał on udoskonalony algorytm kierowania ogniem, który pozwalał przechwytywać rakiety wysokomanewrowe. Zestaw w wersji Block 1A został także na podstawowym poziomie zintegrowany z okrętowym systemem przeciwlotniczym. Radary poszukiwania i śledzenia celów sprzężone zostały z systemem obronnym wykorzystującym pociski model RIM-116 RAM (Rolling Airframe Missile), a nie mającym na wyposażeniu własnych czujników. Dzięki temu rakiety mogą być odpalane z wykorzystaniem informacji pochodzących z radarów zestawu Mk 15 Phalanx Block 1A. Dane te służą jako podstawa do obliczenia rozwiązań ogniowych dla pocisków.
Mk 15 Phalanx Block 1B PSuM (Phalanx Surface Mode):
|
Zestaw w wersji Mk 15 Block 1B PSuM (Phalanx Surface Mode) pierwszy raz zainstalowany został na fregacie USS Underwood (FFG 36) w 1999 roku. Była to platforma testowa dla tego systemu, któy oficjalnie wszedł do służby we wrześniu 2000 roku na pokładzie okrętu USS Taylor (FFG 50).
Wersja Block 1B otrzymała dłuższe o 0,4 metra lufy, co pozwoliło na wykorzystywanie nowej, cięższej amunicji, która wprowadzona została do użytku wraz z tym system. Były to podkalibrowe naboje z sabotem APDS (Armour-Piercing Discarding-Sabot) model Mk 244 Mod. 0 ELC (Enhanced Lethality Cartridges). Wykorzystywały one cięższy wolframowy penetrator od tego, który zastosowano w pociskach model Mk 149 Mod. 4. Zoptymalizowano także środek ciężkości w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa złego ustawienia naboju w podajniku amunicji i tym samym jego zacięcia. Wertykalną rozpiętość działania działka rozszerzono do zakresu od minus 25 do plus 85 stopni.
Dodatkowym zainstalowanym elementem jest urządzenie obserwacji w podczerwieni FLIR (Forward-Looking InfraRed). Umożliwia ono pasywne poszukiwanie i śledzenie celów nawodnych i powietrznych, takich jak małe łodzie i nisko lecące samoloty i śmigłowce. Zwiększa również skuteczność w zwalczaniu przeciwokrętowych pocisków wysokomanewrowych. Urządzenie FLIR, podobnie jak radary, może być także sprzężone z systemem obrony na krótkim dystansie, wykorzystującym przeciwlotnicze rakiety model RIM-116 RAM. Po lewej stronie osłony anten radarowych umiejscowiono stabilizowaną platformę, na której znajduje się system FLIR, a pod nim kamera telewizyjna, której zadaniem jest śledzenie celów.
Zestaw model Mk 15 Phalanx Block 1B PSuM tym różni się od poprzednich wersji, że jako pierwszy zapewnia obronę nie tylko przed pociskami przewciwokrętowymi, ale także przed małymi jednostkami pływającymi, operującymi w strefie przybrzeżnej. Użyte do samobójczych ataków mogą one stanowić poważne zagrożenie dla okrętu. System w wersji Block 1B jest w stanie zestrzelić mały, wolno lecący samolot, taki jakiego mogą używać terroryści lub kartele narkotykowe. Z tymi możliwościami zestaw Phalanx stał się wszechstronnym uzbrojeniem, odpowiadającym potrzebom walki z terroryzmem i przemytem narkotyków.
Od 1983 roku prowadzone były prace rozwojowe nad znacznie zmodyfikowaną wersją systemu Phalanx-2000. W późniejszym czasie seria ta znana była jako Block 2. Modyfikacja miała na celu zwiększenie siło ognia poprzez wprowadzenie działka kalibru 30 mm. lub dwóch działek kalibru 25 mm. W 1988 roku Kongres Stanów Zjednoczonych odmówił dalszego finansowania projektu, z którego ostatecznie zrezygnowano w 1991 roku. Dalsze prace skupiły się na poprawie celności już istniejącego zestawu.
Obrona okrętów na bardzo krótkim dystansie jest o tyle trudnym zadaniem, że pozostawia bardzo mało czasu na reakcję. Ciągle unowocześniane pociski przeciwokrętowe stwarzają coraz większe zagrożenie dla jednostek nawodnych. Zrodziło to obawy co do skuteczności artyleryjskich zestawów obrony bezpośredniej w zwalczaniu nisko lecących ponaddźwiękowych rakiet. Na tym gruncie niepewności zrodził się pomysł połączenia w jeden system technologii użytej w zestawie model Mk 15 Phalanx Block 1B PSuM (Phalanx Surface Mode) z pociskami serii RIM-116B RAM Block 1. W ten sposób powstał system model SeaRAM.
|